Perspektywa transnarodowa w badaniach migracji pozwala wykroczyć poza binarną opozycję „migranci” vs „niemigranci” i pokazać wielość doświadczeń, relacji i wzajemnych wpływów między osobami mieszkającymi w krajach pochodzenia i krajach docelowych migracji. W referacie chcemy skupić się na polskich Romach − szczególnej grupie wiodącej transnarodowe życie między Polską, Wielką Brytanią i Niemcami. Szczególnej dlatego, że o migrujących polskich Romach, historii ich mobilności, przyczynach migracji, procesach osiedleńczych i kulturze migracji wiadomo relatywnie niewiele, mimo iż w procesy migracyjne w różnych grupach romskich w Polsce było zaangażowanych więcej osób niż wśród ich gadziowskich (nie-romskich) sąsiadów. Procesy te toczyły się niejako w cieniu migracji poakcesyjnych z Polski, które skupiły na sobie uwagę badaczy, polityków, dziennikarzy. Analizując je m.in. przez pryzmat transnarodowości, pokazywano rozmaite przemiany w życiu polskich migrantów, podtrzymywane związki z miejscowościami pochodzenia i praktyki translokalnego życia rodzinnego. Wśród polskich Romów, poza tym, że niewiele wiadomo o tych aspektach ich transnarodowego życia, mamy do czynienia z niezwykłą różnorodnością dotyczącą specyfiki grup Romów, ich wzajemnymi relacjami i hierarchiami międzygrupowymi, których waga zyskuje na znaczeniu (ponad dotychczasową miarę) m.in. właśnie wskutek wzmożonych migracji i transnarodowych spotkań. Dochodzi do nich w Londynie, ale także w krakowskiej Nowej Hucie, czy na Śląsku. Jak pokażemy transnarodowe życie wywiera wpływ nie tylko na żyjących zagranicą, ale także na tych, którzy z zagranicy wrócili, albo wręcz nigdy nie wyjechali. Kontakty i relacje zagraniczne spowodowały wzmożenie transnarodowych kontaktów osobistych, komunikacji i łączności za pośrednictwem internetu i szeroko pojętych mediów społecznościowych, częstszych niż niegdyś małżeństw mieszanych, czy religijnych konwersji. W niniejszym referacie, odnosząc się do naszych danych z badań terenowych, pochodzących ze spotkań i rozmów z polskimi Romami w Polsce i poza nią, przyglądamy się temu, jak Romowie radzą sobie z własną różnorodnością, heterogenicznością i jak się nią posługują, jak (re)konstruują granice etniczne i jak je negocjują. Zwracamy szczególną uwagę na kwestie genderowe oraz strategie rozwiązywania konfliktów. Obserwujemy wzajemne relacje i powiązania dwóch grup (Polska Roma i Bergitka Roma), poprzez historię migracji i obecną sytuację pokazujemy, że w tym przypadku czynnikiem wiążącym jest nie tylko etniczność, ale także wspólny kraj pochodzenia.