Na fali zmian zachodzących w grupach migranckich w Polsce coraz bardziej widoczne stają się inicjatywy kobiece. Są to formalne i nieformalnie organizacje migrantek skierowane nie tylko do przedstawicielek swojej społeczności narodowej czy etniczne lecz także do wszystkich kobiet z doświadczeniem migracji. Pandemia COVID-19, kryzys polityczny i masowe represje w Białorusi, agresji Rosji w Ukrainie szczególnie uwidoczniły feminizację aktywności protestacyjnej i społecznej diaspor w Polsce.
Kobiety stanowią prawie połowę populacji migranckiej z Ukrainy i Białorusi i są aktywnymi uczestniczkami interakcji i działań społecznych nie tylko wsród swojej społeczności, ale także znacznie szerzej tzn. uczestnicząc w życiu społeczeństwa (wspólnoty lokalnej, sąsiedzkiej itd) nowego kraju zamieszkania. (Pallares-Barbera, Antònia Casellas 2017, Schwenken 2003, Charrad 2010). Niemniej jednak większość formalnych kanałów uczestnictwa w sferze politycznej i publicznej w Polsce dla migrantek pozostaje w praktyce zamknięta lub „półzamknięta” (np. brak możliwości członkostwa w partii politycznej), wiele organizacje diasporalnych kierowane są przez mężczyzn i nie uwzględniają specyficznych potrzeb i problemów kobiet z doświadczeniem migracji. Dlatego szczególne ważne znaczenie nabiera aktywność nieformalna migrantek, zwłaszcza ze szczegółem znaczeniem mediów społecznościowych
W Polsce można zaobserwować różne przykłady inicjatyw migrantek typu „kobiety-dla-kobiet”, które w swojej idei i wypracowanych modelu aktywności społecznej odwołują się do symbolicznych wymiarów wspólnej tożsamości, solidarności i kobiecości (Kanasz 2020, Grzymala- Kazłowska 2016). W Polsce obserwujemy interesujące przykłady klubów, grup wsparcia, grup w mediach społecznościowych, które łączą tysiące uczestniczek i usprawniają komunikację online i offline.
W referacie zostanie przedstawiona analiza wyników badań dotyczących przykładów formalnej i nieformalnej samoorganizacji migrantek z Ukrainy i Białorusi w Polsce. Badanie zostało oparte na 11 wywiadach pogłębionych z liderkami inicjatyw społecznych na rzecz migrantek w Polsce. Wywiady zostały zrealizowane w okresie kwiecień 2021 – styczeń 2022. W centrum uwagi analizy były wzorce organizacyjne i rola wirtualnych interakcji dla takich aspektów jak wytworzenie wspólnej i bezpiecznej przestrzeni interakcji społecznych, procesu transformacji tożsamość grupowej migrantek, wzmocnienie pozycji kobiet jako uczestniczek procesów społecznych (tzw. empowerment) zarówno w grupie migranckiej jak i szerszym społeczeństwie nowego kraju zamieszkania. W wystąpieniu odpowiem na pytania badawcze: Jakie uwarunkowania mają wpływ na formę samoorganizacji migrantek? Dlaczego niektóre migrantki wybierają działania nieformalnie, podczas gdy inne zakładają bardziej sformalizowane organizacji? Jakie znaczenie odgrywa komunikacja online na praktyki samoorganizacji migrantek?