Płeć społeczno-kulturowa, STEM i społeczny wymiar technologii
Grupa tematyczna
Numer: G52
Organizacja: Anna Baczko-Dombi (UW), Katarzyna Leszczyńska (AGH), Edyta Tobiasiewicz (UJ), Alicja Zawistowska (UwB)
Pasmo, godzina:
IV 16.09, 16:00-17:30
Miejsce: WYDZIAŁ LINGWISTYKI UW, Sala 01.074
Dyskusja dotycząca uwarunkowań wpływających na uczestnictwo w świecie technologii i obszarach z nim powiązanych nabiera współcześnie dużego znaczenia, ponieważ technologie komunikacyjno-informacyjne kształtują relacje między różnymi aktorami społecznymi, w tym instytucjami, grupami czy organizacjami. Technologie wywierają również wpływ na różne obszary życia społecznego, w tym te w których płeć odgrywa duże znaczenie. Należą do nich: edukacja, opieka zdrowotna czy rynek pracy.
Na związki między technologią i płcią patrzeć można z co najmniej dwóch punktów widzenia. Pierwszy kładzie nacisk na związki zachodzące pomiędzy płcią społeczno-kulturową oraz technonauką, jako zjawiskami społecznie konstruowanymi. Interesują nas wystąpienia analizujące praktyki i dyskursy płciowe w przestrzeni szeroko rozumianych pól technologicznych a także wzajemne relacje między reżimami płci (w tym w obrębie porządków produkcji, władzy, seksualności, języka i dyskursu, reprodukcji itd.) a technologii. Zależy nam na wystąpieniach uwzględniających perspektywę intersekcjonalną, refleksyjnych i krytycznych.
Druga perspektywa dotyczy przyczyn i społecznych konsekwencji nieobecności kobiet w obszarach STEM. Interesują nas wystąpienia, które w sposób wieloaspektowy naświetlą wzorce wypadania kobiet z trajektorii edukacyjnych prowadzących do zawodów inżynieryjnych (szczególnie matematyki) oraz nadświetlą skutki tego procesu dla rynku pracy. Znaczenie w ich utrzymywaniu odgrywają mechanizmy społeczne (stereotypy, wpływ środowiska społecznego), psychologiczne (cech osobowości takie jak sumienności czy lęk matematyczny) oraz ekonomiczne (segmentacja zawodowa).
Zapraszamy do nadsyłania referatów, które uwzględniają zróżnicowane perspektywy i problemy badawcze:
- Uwarunkowania obecności kobiet w dyscyplinach nauk ścisłych;
- Rola stereotypów w kształtowaniu postaw młodych kobiet i mężczyzn wobec technologii, wpływu mikrootoczenia społecznego uczniów i uczennic (rodziny, nauczycieli, rówieśników) na ich późniejsze decyzje edukacyjne;
- Trajektorie zawodowe karier absolwentów i absolwentek kierunków technicznych i inżynieryjnych; ich funkcjonowanie na rynku pracy i zróżnicowanie dochodów;
- Psychospołeczne funkcjonowanie kobiet i mężczyzn w zawodach i branżach technologicznych i inżynieryjnych;
- Technologie a nierówności płciowe; emancypacyjna funkcja technologii w społecznościach zróżnicowanych ze względu na płeć;
- Płeć społeczno-kulturowa, hetero- i nieheteronormatywność oraz tożsamości aktorów społecznych w obrębie pól technologicznych (geek girls, geek masculinities);
- Technologie w genderowych i feministycznych wyobrażeniach i dyskursach społecznych, cyberfeminizm, feministyczna krytyka technologii;
- Płeć społeczno-kulturowa a innowacje technologiczne; upłciowione logiki i kultury organizacyjne innowacyjnych organizacji (startupy, klastry, inkubatory, akceleratory i in.); płeć w organizacjach Hi-Tech;
Technologie jako upłciowiony proces społeczny, płciowe (nie)zróżnicowanie praktyk wytwarzania i użytkowania (konsumowania) technologii (w tym interfejsów konwersacyjnych, aplikacji, itp.);
Julia Kubisa
Działania na rzecz wyrównywanie równości płci i rozbijania szklanego sufitu w nauce, początkowo znane tylko w STEM, obecnie pojawiają się w politykach wielu uczelni. Wnioskodawcy w Horyzoncie Europa muszą udowodnić, że uczelnia posiada lub przygotowuje Plan Równości Płci (GEP) – dokument przedstawiający działania na rzecz przeciwdziałania dyskryminacji na uczelni, wyrównywania szans, ze szczególnym naciskiem na usuwanie przeszkód w rozwoju karier naukowych kobiet, nierównego podziału pracy i reprezentacji na stanowiskach decyzyjnych, braku równowagi między pracą akademicką a życiem prywatnym. Zasadniczym ich celem jest wyeliminowanie dyskryminacji bezpośredniej i pośredniej, uznawanych za istotne przeszkody w rozwoju nauki. Można zatem mówić o pewnego rodzaju presji instytucjonalnej na poziomie europejskim, w której argumentacja na rzecz równości płci wiąże się z kwestią jakości nauki. W przypadku Polski wymogi te są wdrażane w określonym kontekście politycznym, w którym wątki „anty-genderowe” są mocno akcentowane, zarówno na poziomie działań rządu jak i organizacji lobbystycznych. W mojej prezentacji chciałabym przyjrzeć się dwóm aspektom tego zjawiska: w jaki sposób w GEPach tworzonych na polskich uczelniach łączy się wymogi KE z lokalnym kontekstem, oraz czy i jakie znaczenie mają lokalne konteksty polityczne na proces przygotowania i realizacji GEPów. W prowadzonym badaniu łączę perspektywę uczestniczącą – współautorki pierwszego GEPu na polskiej uczelni z podejściem eksploracyjnym, opierając się na wywiadach z osobami odpowiedzialnymi za tworzenie i wdrażanie polityk równościowych na polskich uczelniach.
Krzysztof Wasielewski, Anna Pokorska
Od wielu lat kobiety są niedoreprezentowane w naukach ścisłych, technologii, inżynierii czy matematyce (STEM). Tendencja ta widoczna jest właściwie na całym świecie, także i w Polsce. Dzieje się tak pomimo ekspansji szkolnictwa wyższego i stale zwiększającej się liczby kobiet studiujących na polskich uczelniach. Obecnie stanowią one 58% wszystkich studentów (GUS 2021). Nie zmieniają tego również programy promujące kierunki techniczne, inżynierskie i ścisłe wśród młodych kobiet (np. Dziewczyny na politechniki! i Dziewczyny do ścisłych) mające na celu zniwelowanie różnic między płciami w dziedzinach STEM. Istnieje szeroki wachlarz wyjaśnień nieobecności kobiet w STEM (Blickenstaff 2006) czy przyczyn ich autoselekcji (Meyer i Strauß, 2019), brakuje jednak analiz dotyczących procesów przechodzenia pomiędzy I a II stopniem studiów, który jest przedmiotem naszych analiz. Stawiamy tezę, że studentki kończące z sukcesem STEM (uzyskujące licencjat) charakteryzują się odmiennymi wzorami przejścia pomiędzy pierwszym (BA) a drugim (MA) cyklem kształcenia, aniżeli studentki innych kierunków studiów i studenci. Zakładamy przede wszystkim, że studentki STEM rzadziej podejmują studia II stopnia niż studenci. Zakładamy również, że zależy to od stopnia zmaskulinizowania kierunku (więcej studentek kontynuuje naukę na kierunkach w niższym stopniu zdominowanych przez mężczyzn). Zakładamy także, że czynnikiem różnicującym odsetek studentek na studiach drugiego stopnia będzie typ uczelni, ich akademicki prestiż oraz miejsce zamieszkania. Źródłem analizowanych danych jest pełna zbiorowość studentów pierwszego roku studiów II stopnia (rocznik 2017/2018) studiujących we wszystkich uczelniach w Polsce (baza POLON). Wyniki naszych badań przyczyniają się do zrozumienia podstawowych makro-mechanizmów, które wpływają na jednostkowe decyzje o kontynuowaniu lub niekontynuowaniu studiów.
Jacek Bieliński,
współautorzy: Iga Magda, Marzena Feldy, Anna Knapińska
Luka płacowa między kobietami i mężczyznami jest jednym z wyzwań we współczesnej nauce i szkolnictwie wyższym, a coraz więcej krajów podejmuje wysiłek prawnego zagwarantowania równości płci w tym sektorze. Mimo to różne badania i dane wskazują, że kobiety są niedostatecznie reprezentowane wśród osób na wyższych stanowiskach akademickich oraz zarabiają na tych samych stanowiskach mniej niż mężczyźni. Niedostatki wiedzy naukowej na temat nierówności płac między kobietami i mężczyznami dotyczą mechanizmów powstawania i rozwoju tego zjawiska, w szczególności na wczesnych etapach kariery naukowej w różnych obszarach nauki. Brak jest jednoznacznych ustaleń wskazujących na specyficzne dla środowiska akademickiego czynniki sprzyjające nierównościom płciowym w zakresie wynagrodzeń. Wreszcie, istnieje zbyt mało badań dotyczących różnic w wynagrodzeniach kobiet i mężczyzn w środowisku akademickim w Europie Środkowej i Wschodniej. Kwestia ta jest szczególnie ważna, ponieważ kraje z tego regionu reformują swoje systemy finansowania nauki w kierunku coraz bardziej konkurencyjnego modelu alokacji środków i oceny jakości jednostek naukowych.
Przedmiotem naszych badań jest luka płacowa wśród osób, które uzyskały stopień doktora w polskich instytucjach naukowych. Dokonujemy pomiaru wielkości luki płacowej, jej progresji w czasie oraz podejmujemy próbę wskazania jej źródeł. Analizy opieramy na unikalnym zbiorze danych obejmującym całą populację osób, które obroniły doktorat w latach 2014-2018 i były zatrudnione w polskich jednostkach naukowych (dane z Ogólnopolskiego Systemu Monitorowania Ekonomicznych Losów Absolwentów Szkół Wyższych). Zbiór ten pozwala śledzić dochody i wskaźniki produktywności naukowej w okresie pięciu lat po uzyskaniu dyplomu, pochodzące z rejestrów publicznych ZUS i systemu POL-on.
Wyniki naszych analiz wskazują na istnienie luki płacowej, choć jest ona stosunkowo niewielka i nie rośnie w czasie. Brak jest również różnic w wielkości luki płacowej między osobami, które uzyskały doktorat w publicznych i niepublicznych jednostkach naukowych. Znaczące różnice występują natomiast między obszarami nauki, w których uzyskano doktorat, ze szczególnie wysokim poziomem różnic w wynagrodzeniach między kobietami i mężczyznami w naukach inżynieryjnych i technicznych (zarobki z pracy etatowej) oraz medycznych i o zdrowiu (łącznie zarobki z pracy etatowej i umów cywilnoprawnych). Luka płacowa jest również największa w obszarach należących do grupy STEM w porównaniu do nauk medycznych i społeczno-humanistycznych. Na niskie zarobki z pracy etatowej w instytucjach naukowych najsilniej narażone są kobiety, które uzyskały doktorat w jednostce o najniższej kategorii, przyznanej w ramach kompleksowej oceny jednostek naukowych z roku 2017.
Katarzyna Bielecka
Uwrażliwiona na płeć refleksja nad technonauką daje szansę na przyjrzenie się jej przez pryzmat nie tylko teorii feministycznej, socjologii płci czy teorii queer, ale również przez dokonania myśli trans studies. Tak sformułowane podejście może wzbogacać studia nad technologią, problematyzuje bowiem myślenie o relacji technologii i gender, wychodząc poza opozycję żeńskiego i męskiego. Tytuł wystąpienia odwołuje się bowiem do jednej z kluczowych dla trans studies kwestii, który dotyczy stosunku tej dyscypliny do szeroko rozumianych studiów nad technologią. Tytułowe kategorie opresji i wyzwolenie stanowią odwołanie do dominujących w myśli trans konceptualizacji technologii, która jawi się jako coś pomiędzy siłą zniewalająca a narzędziem emancypacji transpłciowych ciał.
Technologia pełni ważną rolę nie tylko w teorii, ale również w codziennym doświadczeniu osób transpłciowych. Pierwsze podejście, które referentka określa zbiorczym terminem ,,opresji” konceptualizuje technologię w trans studies jako źródło zniewolenia i cierpienia trans osób. Dostrzegalna jest wobec tego niechęć części teoretyków i teoretyczek technologii i medycyny, które długo były bowiem fasadą dla patologizacji, opresji a nawet kryminalizacji osób transpłciowych. Dyskurs medyczny do dzisiaj pełni jednak ważną rolę w życiu osób trans, które muszą polegać na jego walidacji, aby móc przejść przez proces tranzycji. W związku z tym w obrębie studiów trans narodził się nurt, który stanowczo odrzuca udział technologicznych narzędzi w procesie dostosowania płci. Wystąpienie ma na celu jego omówienie i sproblematyzowanie.
Z drugiej jednak formułowane jest również opozycyjne podejście przypominające, jak postęp technologiczny pozwolił teorii trans wyłonić się i wyodrębnić. Warto pamiętać, że to właśnie możliwości, które zaoferowała medycyna, dały szansę na radykalne zmiany i korekty swojego ciała, które położyły materialne podwaliny pod teorię trans. Technologia odpowiedziała tym samym na problemy wielu osób zmagających się z płciową dysforią, które mogą dzięki niej dostosować swoje ciała do płci, którą odczuwają. Medycyna pozwoliła na gruntowne ucieleśnienie doświadczenie osób trans, które do tej pory musiało odbywać się głównie na płaszczyźnie psychicznej. Warto również zauważyć, że wielu teoretyków trans studies właśnie w wizji postępu technologii i nauki lokuje swoje wizje “transutopii”.
Wystąpienie ma więc na celu zbadanie napięcia jakie rodzi się w zarysowanym tu obszarze. Napięcie to może okazać się bowiem bardzo produktywne. Pozwala przywołać kwestie, które dotyczą nie tylko teorii trans, ale również stosunku technologii do ciała i płci w ogóle. Jedno z pytań, które można zadać dotyczy tego, czy technologia naznaczona androcentryzmem i brakiem uwrażliwienia na płeć powinna? Czy może przeciwnie- powinna próbować aktywnie działać na rzecz sojuszu z naukami ścisłymi, tak aby mogły one przysłużyć się doświadczeniu osób transpłciowych? Referat podejmuje powyższe pytania, stawia je jednak po to, aby uchwycić relację szeroko rozumianej technologii i płci. Nie znaczy to jednak, że prowadzona w jego ramach refleksja ograniczy się tylko do nich.
Wystąpienie będzie pozostawało wrażliwe nie tylko na spory w ramach teorii, ale również na ucieleśnione doświadczenia samych osób transpłciowych. Dla wielu z nich zmedykalizowany proces korekty płci jest jedynym sposobem na relatywnie komfortowe życie w społeczeństwie. Referentka stawia sobie również za cel prowadzenie wyżej zarysowanej refleksji z uwzględnieniem specyfiki polityki neoliberalnej i jej wpływu na dostępność technologicznych możliwości dla przedstawicieli różnych klas społecznych. Podczas wystąpienia poruszona zostanie również kwestia stricte geograficznego ulokowania trans studies, która wymusza użycie narzędzi dostępnych w ramach studiów postkolonialnych, aby dobrze zobrazować nie tylko możliwości, ale również ograniczenia proponowanego ujęcia.
(Wyłożony)
Edyta Tobiasiewicz
Celem mojego wystąpienia bedzie odpowiedź na pytanie o to, jaki model idealnego pracownika (ideal worker, Acker 1990) jest (re)produkowany w porządkach organizacyjnych startupów technologicznych. W ramach badań przeprowadziłam analizę upłciowionych praktyk, podejmowanych przez aktorów społecznych w samym miejscu pracy, a także otoczeniu instytucjonalnym startupów.
Dotychczasowe badania nad upłciowieniem organizacyji pokazują, że wzorzec „idealnego pracownika” uosabiany jest przez aktorów praktykujących kulturową, hegemoniczną męskość (tj. osoby oddane pracy, racjonalne, przywódcze, nieobciążony rodzinnymi obowiązkami lub innymi pracami opiekuńczymi) (badania nad upłciowieniem organizacji, np. J. Acker 2012 lub D. Britton i L. Logan 2008). W nowej ekonomii, struktury, procesy oraz logiki organizacyjne podlegają przeobrażeniom (jak np. hierarchiczność, zostaje zastąpiona przez „płaskie struktury” z samozarządzającymi się zespołami, pracującymi nad projektami ograniczonymi czasowo, drabiny karier ustępują miejsca indywidualnymi programom karier, a granice organizacji w zglobalizowanym świecie ulegają rozmyciu), tworząc przestrzeń dla nowych konfiguracji upłciowionych praktyk (zob. prace Williams 2013, czy R. Connell 2003).
Opierając się na metodologii jakościowej, w tym: indywidualnych wywiadach pogłębionych, obserwacjach uczestniczących w startupach technologicznych, a także analizie materiałów zastanych (raportów informujących o kondycji organizacji startupowych w Polsce), opowiem o tym, jak pracownicy innowacyjnych organizacji, przez praktyki podejmowane w miejscu pracy podtrzymują, a także jednocześnie rzucają wyzwanie normie zmaksulinizowanego idealnego pracownika. Przyglądając się m. in. dyskursom, zwyczajom, wartościom czy normom obowiązującym w kulturze organizacyjnej startupów, zobrazuję zmieniające się kontekstowo oczekiwania wobec przejawianych tożsamości i działań, do których ucieleśniania zobowiązani zostają pracownicy tych przedsiębiorstw.
Wstępne analizy pokazują, że przestrzeń startupów technologicznych wypełniona jest praktykami, związanymi ze wzorami kulturowej męskości (wielogodzinny czas pracy, działania zorientowanie na “podbijanie” rynków zagranicznych, oczekiwania dotyczące samodzielności, sprawczości, chętnego przyjmowania odpowiedzialności). Z drugiej strony pojawiają się również w tych organizacjach wymiary, gdzie premiowane są praktyki o odmiennym charakterze (zarządzanie własną emocjonalnością, korzystanie z elastycznego czasu pracy, networking, tworzenie szerokich sieci społecznych / sieci wsparcia).
Wyniki prezentowanych badan stanowią część szerszego projektu (finansowanego ze środków Narodowego Centrum Nauki, nr. 2020/37/N/HS6/03913), w którym badam wzory płci społeczno-kulturowej w strukturach startupów technologicznych.
(Wyłożony)
Michał Sitek,
współautorzy: Jędrzej Stasiowski
W ostatnich dekadach obserwujemy rosnącą przewagę kobiet pod względem osiągniętego wykształcenia. Mimo to, kobiety są wciąż defaworyzowane na rynku pracy. Wśród wielu czynników wskazywanych w literaturze jako element wyjaśnienia takiego stanu rzeczy, ważną rolę odgrywają wybory edukacyjne. W wielu krajach, w tym także i w Polsce, obserwujemy nierówny rozkład kobiet i mężczyzn w rodzajach szkół i wybieranych zawodach szkolnych, a także w kierunkach studiów, co w pewnym stopniu wpływa na szanse na zatrudnienie, rodzaj wykonywanej pracy czy wynagrodzenia.
W socjologii edukacji, rolę nierówności horyzontalnych we wzmacnianiu nierówności płciowych analizuje się zazwyczaj uwzględniając informacje o rodzajach szkół, zawartości treści z zakresu STEM, czy, w przypadku kształcenia zawodowego, branży lub zawodu, w którym prowadzone jest kształcenie. Analogicznie, w analizach różnic międzypłciowych na poziomie szkolnictwa wyższego, wielu badaczy skupia się na kierunkach i grupach kierunków studiów – często pokazując, że potrzebne są bardziej złożone klasyfikacje niż prosty podział na kierunki związane i niezwiązane ze STEM (zob. np. Mann i DiPrete, 2013; Kahn i Ginther, 2018, w polskim kontekście: Zając i Bożykowski, 2017). Z różnych względów analizy łączące informacje dotyczące karier szkolnych i wyborów dotyczących kierunku studiów, pokazujące ewentualne niedopasowania i różnice w wyborach kobiet i mężczyzn są rzadkie. Także wewnętrzne zróżnicowanie kształcenia zawodowego, ze względu na odmienne sposoby organizacji kształcenia zawodowego i ich lokalną specyfikę w poszczególnych krajach jest rzadko analizowane w badaniach społecznych.
W wystąpieniu chcemy się skoncentrować na sytuacji w Polsce i analizie jednego rodzaju szkół: technikach. Interesuje nas też jeden próg: przejście ze szkoły do edukacji wyższej i pracy. Absolwenci techników mogą kontynuować edukację w szkolnictwie wyższym lub zdecydować się na karierę edukacyjną. W przypadku decyzji i podjęciu studiów, mogą też zdecydować o kierunku studiów, który może być mniej lub bardziej powiązany z dotychczasową edukacją. Wstępne wyniki naszych analiz (Bulkowski i in. 2019) pokazały różne wzory przechodzenia do edukacji i pracy przez kobiety i mężczyzn. W dużej mierze wiążę się to z wyborami dotyczącymi zawodu, do którego przygotowują się uczniowie techników. Absolwenci techników studiują przede wszystkim na kierunkach inżynieryjno-technicznych, kobiety wybierają nauki społeczne. W swojej pierwszej pracy, absolwenci techników więcej zarabiają i są bardziej zadowoleni z pracy od absolwentek. W wystąpieniu przedstawimy pogłębione analizy tego rodzaju prawidłowości, uwzględniając również nowszą edycję badań sondażowych absolwentów, a także unikalne dane rejestrowe z analiz populacyjnych obejmujących wszystkich absolwentów techników, które prowadzimy w ramach ogólnopolskiego systemu monitoringu karier absolwentów szkół ponadpodstawowych.
(Wyłożony)
Michał Dąbrowski
We współczesnym, globalistycznym świecie dynamicznych zmian społecznych, wyznaczanych w dużym stopniu przez permanentnie rozwijającą się płaszczyznę technologii i cyfryzacji, internetowy wymiar multimediów i płaszczyzn społecznościowych pełni ważną rolę w sferze kontaktów interpersonalnych i interakcji społecznych. Zjawisko przenikania się płaszczyzny wirtualnej i rzeczywistej najbardziej widoczne jest podczas obserwacji pokoleń „tubylców cyfrowych”.
Przestrzeń wirtualna powoduje wiele zagrożeń dla młodych użytkowników. Jednym z istotniejszych jest rozwijający się proces seksualizacji. Wynika on z szerokiego dostępu osób niepełnoletnich do treści pornograficznych. Dodatkowo wspierany jest brakiem odwzorowania instytucji społecznych, istniejących w świecie pozainternetowym (takich jak rodzina, czy szkoła) oraz wykrystalizowanych reguł określających style życia w internecie. Osoby niepełnoletnie, widząc wzorce zachowań seksualnych dorosłych w internecie, poddają się im i zaczynają je powielać. Niestety, zarówno styczność osób niepełnoletnich z materiałami o tematyce seksualnej, jak i produkowanie treści intymnych, prezentujących swoją osobę, staje się coraz częstszym zjawiskiem i dotyka coraz młodszych użytkowników.
Podczas wystąpienia zaprezentowane zostaną badania ilościowe obrazujące skalę zjawiska sextingu wśród osób niepełnoletnich, zarówno w Polsce, jak i za granicą. Omówiona zostanie również dysproporcja między wynikami badań krajowych i międzynarodowych, z uwzględnieniem możliwych przyczyn tej dysproporcji oraz próby wskazania kierunku procesu.
Główną część wystąpienia stanowić będzie omówienie badania jakościowego zleconego przez Zespół Reagujący na Nielegalne Treści w Internecie Dyżurnet.pl, działający w ramach Naukowej i Akademickiej Sieci Komputerowej Państwowy Instytut Badawczy. Badanie to na początku 2022 roku stało się kanwą publikacji popularnonaukowej oraz kampanii społecznej w ramach europejskiego projektu Safer Internet.
Badanie zostało wykonane we wrześniu 2021 roku. W jego ramach przeprowadzono 38 wywiadów IDI z osobami w wieku między 18 a 24 rokiem życia. Ze względu na bardzo delikatną naturę omawianej tematyki, w badaniu nie brały udziału osoby niepełnoletnie. Wywiady miały charakter retrospektywny.
Podczas badania poruszone zostały tematy, takie jak:
• Próba zdefiniowania i sklasyfikowania materiałów „self generated sexual content”;
• Próba wskazania platform społecznościowych i aplikacji, za pomocą których są przesyłane treści o charakterze intymnym,
• Charakterystyka treści o charakterze seksualnym otrzymywanych i wysyłanych przez internet oraz ich podział na społecznie akceptowalne i całkowicie niepożądane,
• analiza postaw rówieśniczych wobec „wycieku” materiałów o charakterze intymnym, oraz reperkusje psychologiczno – społeczne wobec osoby poszkodowanej,
• Presja społeczna jaka jest wywierana na adolescentów w związku z wysyłaniem materiałów „self generated sexual content;
• Wsparcie udzielane osobom poszkodowanym na skutek zbyt wczesnego zetknięcia się z materiałami pornograficznymi, wycieku materiałów „self generated sexual content” przesłanych osobie trzeciej, a także na skutekpresji rówieśniczej. (Ujęto tutaj wsparcie w rodzinie, w szkole oraz w grupie rówieśniczej);
• Poziom edukacji seksualnej w polskich szkołach;
• Niski poziom świadomości społecznej dotyczącej cyberzagrożeń we współczesnym świecie.
Dodatkowo podczas wystąpienia zaprezentowany będzie fenomen parytetów dotyczących różnych nieheteronormatywnych orientacji seksualnych, który samoistnie, w nieplanowany sposób utworzył się podczas doboru osób badanych.
