Przedmiotem obrad grupy tematycznej będzie problem relacji mniejszych i większych ośrodków miejskich oraz ich mieszkańców. Z jednej strony chcemy uwzględnić współczesną dynamikę procesów metropolizacji wiążącą się z kreowaniem obszarów metropolitalnych (np. Zuzańska-Żyśko 2016; Smętkowski M. i in. 2019) , a z drugiej przypomnieć koncepcję miast satelitarnych (np. Szczepański 1991, Szymańska 2007) i zastanowić się nad jej wykorzystaniem w nowych uwarunkowaniach. Tym samym uwagę chcemy skierować na mniejsze ośrodki miejskie pozostające w relacji z większymi sąsiadami.
Współczesne analizy odnoszące się do relacji pomiędzy ośrodkiem centralnym a małymi miastami w jego sąsiedztwie mają z reguły dość ograniczony charakter i koncentrują się na czterech procesach:
1. Deindustrializacji i powiązanej z nią transformacji systemowej dziś rozpatrywanej już raczej w perspektywie historycznej
2. „Kolonizacji” mniejszych miast przez intensywną politykę deweloperską, co dynamizuje proces suburbanizacji wielkich miast
3. Integracji funkcjonalnej przebiegającej w obszarach metropolitalnych związanej z integracją transportu, usług komunalnych
4. Kryzysie tożsamości mniejszych ośrodków miejskich.
Wymienione perspektywy są istotne i warte pogłębionej uwagi. Oprócz nich można wskazać jeszcze inne ważne zjawiska społeczno-przestrzenne wpływające na relację dużych i małych ośrodków miejskich:
1. Kulturę mobilności (Klinger et al. 2013) i potencjał (lub jego brak) zmian w tym zakresie, który mógłby ograniczać użytkowanie samochodów.
2. Reurbanizację powiązaną z gentryfikacją obszarów miast metropolitanych wpływającą także na sytuację na rynku mieszkaniowym mniejszych miast (np. Sagan 2017; Drozda 2017)
3. Kreowanie przestrzeni postsuburbialnych (Kaczmarek 2020) stanowiących konkurencją dla wielkomiejskich centrów.
4. Politykę miejską, która wydaje się być nastawiona w większym stopniu na konkurencję niż współpracę (np. Sagan 2017). Ten watek rodzi tez pytania o potencjał do radzenia sobie z wyzwaniami jakie związane są z czasem (post?)pandemicznym, ale także realizowaniem Celów Zrównoważonego Rozwoju 2030.
Wskazane procesy są pretekstem do stawiania pytań o kondycje i szanse małych miast zlokalizowanych w pobliżu ich większych sąsiadów. To zarazem pytanie o ewolucję miasta i miejskości w najbliższych latach, którą rozpatrywać można jako pytanie o podmiotowość lokalnych wspólnot wobec centralizacji i dominacji wielkich miast. Oprócz dostrzeżenia samych zjawisk istotne są także metodologiczne drogi badania relacji małych i dużych miast.
Do udziału w dyskusji na wskazany temat zapraszamy przedstawicieli studiów miejskich z myślą o sformułowaniu diagnozy kondycji społecznej, urbanistycznej i ekonomicznej „miast satelitarnych”.
