Wyniki badań socjologicznych dotyczących przemiany religijności wskazują na głębsze zmiany, jakie dokonują się w tej sferze w ostatnich latach. Wielu socjologów, w oparciu o przeprowadzane w Polsce badania empiryczne, głosiło tezę o „pełzającej sekularyzacji”, by w ostatnich latach zamienić ją na stwierdzenie – „przyspieszona” lub „gwałtowna sekularyzacja”. Są też socjologowie, którzy współczesne zmiany religijności opisują w paradygmacie zmiany społecznej. Wskazuje to na dużą dynamikę zmian religijności wśród dorosłych Polaków. Warto przy tym zwrócić szczególną uwagę na przemiany religijne młodzieży, gdyż mogą być one traktowane jako swoistego rodzaju barometr zapowiadający przyszłe trendy rozwojowe.
W proponowanym wystąpieniu zostanie ukazana religijność młodzieży maturalnej w Puławach. Materiał empiryczny wykorzystany do analiz socjologicznych został zebrany podczas badań ankietowych przeprowadzonych w latach 1994, 2009, 2016 oraz 2021. Narzędziem badawczym we wszystkich czterech badaniach był ten sam kwestionariusz ankiety pt. „Maturzyści a wartości moralne” opracowany w 1993 roku w Katedrze Socjologii Moralności KUL. Za każdym razem badanie socjologiczne przeprowadzono wśród maturzystów w tych samych szkołach ponadpodstawowych: I Liceum Ogólnokształcącym im. księcia Adama Czartoryskiego, w Społecznym Liceum Ogólnokształcącym im. Christiana Piotra Aignera, w Technikum nr 1 i w Technikum nr 2.
Pierwsze trzy badania empiryczne zrealizował samodzielnie ks. prof. Janusz Mariański, a ostanie przeprowadziliśmy wspólnie w listopadzie 2021 roku. W każdym z tych badań wzięło udział około 300 respondentów. Wystąpienie będzie próbą odpowiedzi na pytanie badawcze, jakie zmiany dokonały się na przestrzeni blisko 30 lat w religijności ankietowanej młodzieży oraz jaki przybierają one kierunek. Dzięki zestawieniu badań socjologicznych przeprowadzonych w różnych okresach będzie można także podjąć próbę ukazania tempa dokonujących się przemian w religijności. Do nakreślenia religijności młodzieży maturalnej wykorzystane zostaną wybrane wskaźniki: autodeklaracje religijne, praktyki religijne, postawy moralne, kompetencje moralne i społeczne Kościoła katolickiego. Dla zobrazowania religijności badanych maturzystów warto odnotować, że przynależność do katolicyzmu zadeklarowała połowa badanych (54,4%), pozostali respondenci albo nie identyfikowali się z katolicyzmem (22,4%) albo znaczyli odpowiedź „trudno powiedzieć” (22,1%), natomiast w deklaracjach religijności otrzymano następujące wskaźniki: głęboko wierzący – 3,9%, wierzący – 40,2%, niezdecydowany, ale przywiązany do tradycji religijnej – 24,6%, obojętny – 14,6%, niewierzący – 16,4%. Zebrany dane empiryczne wskazują na wyraźny i przyspieszony proces sekularyzacji religijnej i moralnej w środowisku młodzieży.
