Pomiary empiryczne stanu świadomości ekologicznej społeczeństwa stanowią jedno z najbardziej rozwiniętych pól badawczych wyróżniających socjologię środowiskową na tle innych subdyscyplin. Jak wskazywali Riley E. Dunlap oraz William R. Catton, Jr (1979), już pod koniec lat 70. XX wieku bibliografia sprawozdań z badań nad socjo-demograficznymi korelatami postaw ekologicznych w Stanach Zjednoczonych liczyła blisko 300 pozycji – z czego ponad jedna trzecia stanowiła dorobek wypracowany przez socjologów. W Polsce regularne badania nad świadomością ekologiczną Polaków prowadzone są od lat 80. XX wieku. Warto jednak podkreślić, że szersze zainteresowanie problematyką ekologiczną w rodzimym społeczeństwie wiązało się z przychylną reakcją władz Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej na alarmistyczny w swej wymowie raport ówczesnego sekretarza Organizacji Narodów Zjednoczonych U Thanta – zaprezentowany w roku 1969 pod tytułem: Człowiek i jego środowisko. W efekcie na książkowym rynku wydawniczym ukazywały się tłumaczone na język polski bestsellery, których autorzy podejmowali się analizy oraz badań nad kwestią ekologiczną. To w tym czasie powstało także stosunkowo niezależne środowisko ekspertów w dziedzinie badań nad jakością i stanem środowiska przyrodniczego. Można tym samym sformułować wniosek, że lata 70. XX wieku stanowią cezurę czasową wyznaczającą początki procesów kształtowania się świadomości ekologicznej Polaków w dobie globalnego kryzysu środowiskowego. Celem wypowiedzi będzie omówienie najważniejszych cech charakteryzujących świadomość ekologiczną społeczeństwa polskiego na przestrzeni ostatnich 50 lat. Ukazane zostaną najważniejsze ekonomiczne, polityczne czy demograficzne uwarunkowania i determinanty decydujące o jej stanie, charakterze oraz zmianach jakie można dostrzec w przekroju wyników badań z ostatnich dziesięcioleci. Zadanie to zostanie zrealizowane w oparciu o analizy rezultatów badań zastanych oraz własnych. Wskazane zostaną również bariery i słabości dotyczące metodologii, a także najnowsze trendy i wyzwania na gruncie pomiarów świadomości ekologicznej. Jednym z kluczowych pytań, na które będzie starał odpowiedzieć się autor wystąpienia dotyczy tego, czy pandemia Covid-19 stwarza nowe perspektywy w kontekście zmian świadomości ekologicznej społeczeństwa. A jeśli tak, to w jakim zakresie?
Dunlap R.E., Catton, W.R. (1979), Envornmental sociology, „Annual Reviews Sociology” No 5: s. 249.