W swojej pracy doktorskiej pod tytułem „Biografie zawodowe Polek z tytułem profesora w polu technonauki (w dziedzinach medycznych, przyrodniczych, rolniczych i technicznych)”, którą obroniłam w 2020 roku w Collegium Civitas, odpowiadałam na pytanie badawcze o to, w jaki sposób konstruowana jest w narracjach kobiet z tytułem profesora struktura pola technonauki we współczesnej Polsce, a także jakie znaczenie ma w nim kategoria płci. Zdecydowałam się przedstawić świat społeczny kobiet w polu technonauki za pomocą metody biograficznej, przeprowadzając wywiady z dwunastoma przedstawicielkami dyscyplin reprezentujących nauki medyczne, przyrodnicze, rolnicze i techniczne.

Ramą teoretyczną mojej pracy była teoria struktury społecznej Roberta K. Mertona z jego dwoma podstawowymi wymiarami: normatywnym i możliwościowym. Jako narzędzie badawcze posłużył mi autobiograficzny wywiad narracyjny Fritza Schützego, który zakłada pełne odzwierciedlenie biografii w narracjach. Ponieważ z punktu widzenia postawionych pytań badawczych najwłaściwsze było skupienie się na biografiach zawodowych, prosiłam badane o opowieść na temat ich karier naukowych, dopuszczając zarazem możliwość włączania elementów spoza tej sfery, zgodnie z ich wolą.

Z punktu widzenia struktury pola technonauki istotne była analiza centralnych dla wywiadu Schützego czterech schematów procesowych: instytucjonalnych wzorców oczekiwań, biograficznych projektów działania, trajektorii i metamorfoz tożsamości. Nawiązując do perspektywy teoretycznej Mertona, w swojej interpretacji powiązałam dwa pierwsze schematy ze strukturą normatywną, a dwa ostatnie – ze strukturą możliwości. W ten sposób mogłam zanalizować wzajemne oddziaływanie intencjonalnych i nieintencjonalnych wydarzeń biograficznych, a w narracjach poszukiwać śladów mechanizmów i procesów społecznych.

Analiza narracji pozwoliła mi osiągnąć pierwszy z założonych celów – identyfikację struktur procesowych poszczególnych rozmówczyń, a poprzez to pokazanie dominujących wzorców w ich biografiach zawodowych. Uzyskałam informacje o ich obecności w polu technonauki – czy były nastawione na spełnianie oczekiwań, czy realizowały plany, czy borykały się z cierpieniem, czy przeżywały przemiany tożsamościowe. W ten sposób de facto zrekonstruowałam strukturę normatywną i strukturę możliwościową pola technonauki ujawnioną w biografiach zawodowych jednostek. Następnie, sprawdzałam, jak informatorki z poszczególnymi dominującymi wzorcami procesowymi postrzegają aspekt normatywny i możliwościowy sfery nauki: normy i wartości w nim obowiązujące, pełnione role zawodowe, szanse dostępu do pola technonauki oraz faktyczny do tego pola dostęp. Do zbadania tych aspektów struktury idealnej posłużyły mi nie tylko fragmenty narracyjne, ale również opisowe i argumentacyjne, wzięłam zatem pod uwagę całość autobiograficznych wywiadów narracyjnych. Przy analizie wywiadów korzystałam również z narzędzia typu CAQDAS (computer assisted qualitative data analysis software). W programie Atlas.ti wykorzystywałam funkcje związane z tworzeniem sieci (networks) i grup sieci (network groups), co pozwoliło mi utworzyć wizualizacje umożliwiające lepsze zrozumienie badanych zjawisk (networks views).

Ostatecznie, skonstruowałam typy idealne, będące modelami biografii zawodowych poszczególnych grup. Na podstawie poszczególnych narracji, poddanych analizie według schematu Schützego oraz całości wywiadów, a także uwzględniając przyjęte założenia teoretyczne, wyodrębniłam idealne typy naukowczyń z pola technonauki oraz przedstawiłam ich biografie i wyznawane poglądy. W ten sposób stworzyłam model teoretyczny badanego zjawiska biografii zawodowych profesorek w polu technonauki – na podstawie zrekonstruowanych w biografii zdarzeń i procesów, ale i w oparciu o systemy teoretyczne oraz wyniki wcześniejszych badań.