W latach 60. XX wieku w Ukrainie powstał ruch dysydencki, opozycyjny wobec totalitarnego systemu, dążący do rozwoju kultury narodowej i niezależności państwowej, a także realizacji praw człowieka. Działania opozycjonistów były tłumione przez służby bezpieczeństwa, a zaangażowane w nie osoby podlegały represjom. Widoczna jest odmienność doświadczeń kobiet i mężczyzn związanych z tym ruchem. Podczas gdy mężczyźni skazywani byli na wieloletnie wyroki, kobiety walczyły o przetrwanie w warunkach prześladowania przez KGB, prowadząc podziemne wydawnictwa i działając na rzecz uwięzionych. Historia takiego pozornie banalnego oporu nie jest spisana. Zazwyczaj opór jest identyfikowany jako męski i heroiczny, zgodnie z androcentrycznym modelem patriarchalnym. W przypadku ukraińskich dysydentek opór przybierał formę oddolną, związaną z praktykami życia codziennego.
Doświadczenie oporu ukraińskich dysydentek nie byłoby możliwe bez wsparcia społecznego. Zgodnie z postulatami Sherry Ortner studia nad oporem powinny uwzględniać badania wsparcia społecznego: wzorców współpracy, wzajemności i solidarności. Wsparcie społeczne jest ważne w sytuacjach kryzysowych, zwłaszcza dotyczących funkcjonowania w otoczeniu społecznym. Wsparcie społeczne staje się tu częścią działań oporowych, a sieć społecznego wsparcia ‒ grupą oporu.
Pojęcie oporu związane jest z kategoriami dominacji i podporządkowania, służy do krytycznego badania reprodukcji społecznej i kulturowej, a także aktywizacji podmiotów społecznych, zarówno kolektywnych, jak i jednostkowych. Punktem wyjścia rozważań na temat oporu i wsparcia społecznego ukraińskich dysydentek będzie teza Michela Foucault, że władza jest procesem, w którym wszyscy współuczestniczą, w sensie zarówno realizowania władzy, jak podlegania jej oddziaływaniu. Jest ona współdzielonym zasobem, aktywowanym w zależności od pozycji podmiotu w systemie stosunków społecznych. Wynika z tego sprawczość podmiotów, które odpowiadają za swoje działanie, choć tylko w zakresie ograniczonym przez układ relacji władzy. Każda jednostka czy grupa społeczna ma potencjał podejmowania skutecznego oporu, mimo zróżnicowanych możliwości działania.
Różne grupy doznają specyficznego rodzaju opresji i rozwijają swoiste sposoby oporu. Potrzebna jest analiza form oporu, które działają w konkretnych miejscach: zamiast poszukiwania uniwersalnych strategii odkrywanie różnych strategii, stosowanych przez osoby doświadczające rozmaitych postaci opresji. Zbadanie oporu stosowanego przez ukraińskie dysydentki znajduje kontynuację także w badaniach dotyczących współczesnej sytuacji w tym kraju – roli kobiet w ukraińskiej rewolucji 2014 r. oraz oporze stawianym agresorom podczas trwającej od 8 lat wojny rosyjsko-ukraińskiej. Szczególnie istotna jest rola kobiet w ruchu wolontariackim podczas wydarzeń na Majdanie i w pierwszych latach wojny. Ten zryw społeczeństwa obywatelskiego umożliwił zaistnienie zmiany społecznej, dla której zbadania i opisania trafne wydają się kategorie oporu i dominacji, a także sieci wsparcia społecznego tworzonych przez wolontariuszki.
Kontynuacją tych działań są aktywności podejmowane podczas obecnej inwazji rosyjskiej na teren Ukrainy. Dotyczy to nie tylko kobiet działających w kraju, ale także uchodźczyń, które przybyły do Polski. Znaczna ich część, pomimo emigracji, podejmuje różnego rodzaju działania wspierające ukraińskie społeczeństwo i armię. Tego rodzaju nieoczywiste formy oporu, choć pozostają w cieniu bezpośredniego oporu militarnego, warte są zbadania w perspektywie feministycznej herstorii, zorientowanej na praktykę społeczną mającą potencjał polityczny i określającą czynniki wspierające realizację zmiany społecznej, która ma szansę zaistnieć po zakończeniu wojny.
Prezentowane badania jakościowe oparte są na wywiadach autobiograficzno-narracyjnych przeprowadzonych z wszystkimi wymienionymi kategoriami respondentek: dysydentkami, wolontariuszkami i uchodźczyniami.