Zgodnie z traktatami założycielskimi Unia Europejska opiera się na uznaniu określonych
wartości: wolności, demokracji, pluralizmu, różnorodności i równości kobiet i mężczyzn. Ponieważ istniejące dane jednoznacznie pokazują, że społeczeństwo polskie jest prounijne, można byłoby założyć, że te wartości cieszą się powszechnym i bezwarunkowym poparciem. Równocześnie jednak na horyzoncie pojawia się widmo polexitu, a gwałtowne konflikty aksjologiczne stały się polską normą.
Stosując podejście metod mieszanych (mixed methods approach), w naszej prezentacji poddamy analizie postawy Polaków względem Unii Europejskiej. Na podstawie danych z ostatniej edycji Europejskiego Sondażu Wartości wykażemy, że wyraźnie zaznacza się radykalna orientacja aksjologiczna, która wyróżnia się tym, że odrzuca wartości określane wcześniej jako „europejskie”, co jednak nie pociąga za sobą automatycznie antyeuropejskości. Orientację tę cechuje bardzo wąskie postrzeganie tego, co oznacza bycie Europejczykiem, z naciskiem na pochodzenie i wyznawanie religii chrześcijańskiej, religijność i przywiązanie do instytucji Kościoła Katolickiego, a także rodzaj tęsknoty za światem zorganizowanym według jasnych (konserwatywnych) zasad, ujmowanie różnych relacji społecznych w kategoriach obowiązku, oraz postrzeganie tożsamości narodowej z perspektywy etnicznej, a nie obywatelskiej.
Analiza danych jakościowych pozyskanych z mediów społecznościowych skrajnie prawicowych aktorów daje dokładniejszy wgląd w znaczenia i emocje wiązane z Europą i Unią Europejską w radykalnych katolicko-nacjonalistycznych narracjach i pozwala zrekonstruować postulowane w tych narracjach reprezentacje społeczne Unii Europejskiej, Polski i relacji między nimi. Kluczową z nich jest reprezentacja Europy, której głównym elementem jest przekonanie, że współczesna Europa „zbłądziła”, i zdradza „podstawowe europejskie wartości”, zachowywane przez prawicową, katolicką Polskę. Najważniejszą cechą tej narracji o Europie jest nacisk na „upadek moralny” starych społeczeństw, a także postulowanie innych form integracji europejskiej i odejście od integracji kulturowej. Paradoksalnie, narracja ta prezentowana jest jako pro-, a nie antyunijna, zmierzająca do zreformowania UE od środka i jej re-orientacji aksjologicznej, co czyni ją szczególnie wartą uwagi.