Jednym z wyzwań ery Internetu i post-pandemicznej rzeczywistości jest próba zredefiniowania roli algorytmów i udzielenie odpowiedzi na pytanie, na czym polega realna funkcja tych niewidzialnych aktorów społecznych w przestrzeni ludzkiej w kontekście kulturowym, ekonomicznym czy politycznym.

Cyfrowi giganci po mistrzowsku doskonalą umiejętności kreowania wirtualnej rzeczywistości tak abyśmy spędzali w niej jak najwięcej czasu a za udogodnienia, które poprawiają jakość naszego życia płacili danymi, które następnie są monetyzowane przez właścicieli odwiedzanych przez nas platform. Te kompromisy stały się niepokojącą normą świata cyfry a konsekwencje tej wymiany są bardzo poważne, zagrażają bowiem nie tylko prywatności ale i zdrowiu psychicznemu. Istnieją badania, które potwierdzają, że reklamy online dyskryminują odbiorców ze względu na ich płeć, wiek, status społeczno-ekonomiczny czy orientację seksualną. Rosnąca świadomość bycia pod ciągłą obserwacją może wpływać na zmniejszenie poczucia bezpieczeństwa emocjonalnego przy jednoczesnym zwiększeniu poczucia niepewności. Pojawiają się nowe obszary cyfrowego wykluczenia, niekiedy dobrowolnego; zmienia się charakter wykluczeń dotychczasowych. Z jednej strony dla niektórych użytkowników internetu ucieczka z sieci staje się koniecznością, ze względu np. na prześladowania, czy chęć uniknięcia zagrożeń dla siebie i rodziny. Natomiast z drugiej strony, dla grup dotychczas wykluczonych niewiele się zmieniło, jeśli chodzi o ułatwienia dostępności sieci.

Oto niektóre z propozycji, którym chciałybyśmy się przyjrzeć wraz z Członkiniami i Członkami grupy:

Koncepcja interakcyjnej socjologii cyfrowej zaproponowanej przez Noortje Marres (2017), traktującej dane cyfrowe jako zakotwiczone społecznie, wytwarzane w ciągłej interakcji między aktorami życia społecznego używającymi mniej lub bardziej świadomie nowych technologii datafikacji, które umożliwiają wysoce efektywne pozyskiwanie, gromadzenie, przetwarzanie i analizowanie danych, oraz czerpanie z nich korzyści ekonomicznych, społecznych i politycznych. W jaki sposób technologie datafikacji, z algorytmami na czele, zmieniają sposoby uspołeczniania? Jak wpływają na tożsamość i refleksyjność jednostek, tworzenie się grup społecznych i wspólnot, przekształcanie się społeczeństw, kształt procesów globalnych?

Chciałybyśmy także pochylić się nad takimi kategoriami, jak lęk i niepewność w kulturze cyfrowej. Co na nie wpływa, jakie wymiary społeczno-kulturowe, ale i jednostkowe przyczyniają się do zwiększania poziomu lęku i niepewności, jak je można minimalizować? Zapraszamy również do dyskusji o niepewnej przyszłości prywatności i konsekwencjach z tym związanych w tym o sferach nowych, cyfrowych wykluczeń.

Tak szeroko zakreślone pole przedmiotowe jest nieprzypadkowe – spróbujemy odpowiedzieć na pytanie czy nowe narzędzia badawcze umożliwiające wykorzystanie bogactwa danych pozwalają w nowatorski sposób łączyć poziomy analizy socjologicznej?