Opis tak zwanych polskich „wad narodowych” ma długą tradycję (m.in. J. S. Bystroń „Megalomania narodowa”, P. Jasienica „Polska anarchia”, A Bocheński „Dzieje głupoty w Polsce”, E. Lewandowski „Charakter narodowy Polaków”). Krytyczne uwagi pod adresem zbiorowości, generalizowane w etniczny autostereotyp czy narodową „mentalność” uogólniają określone zachowania na całą wspólnotę, stygmatyzując przynależność do niej. Taki autostereotyp, z którym dominują trwałe i przypisane negatywne cechy, definiowane na poziomie psychologicznym, w kategoriach posiadania określonej „mentalności” (a nie opisywanych krytycznie zachowań jednostek czy grup), jest powielany w nieskończoność m.in. w mediach. Dostarcza on wspólnocie fałszywej wiedzy, ograniczając możliwości realnej krytycznej refleksji i zmiany, jest dla tej wspólnoty „samopotwierdzającą się pułapką” jak opisała to Anna Giza-Poleszczuk („Dwie Polski o dwóch Polskach” w: Gabinet Luster. O kształtowaniu samowiedzy Polaków w dyskursie publicznym”, red A. Giza Poleszczuk) . Taki autostereoptyp w mediach określa polskość jako figurę „pacjenta z traumą”, na która składają się m.in. nieprzezwyciężone traumy (m.in. rozbiory, powstania,. II wojna, początki PRL), „skłamana historia”, nieświadomość własnej przeszłości-tożsamości, odwieczne podziały, nieświadomość samych siebie i problem z zarządzaniem sobą (w zakresie kompetencji społecznych, obywatelskości, postaw).
Dyskurs „wad narodowych” jest przykładem krytyki stygmatyzującej, sięgającej do wyjaśnień kulturalistycznych i psychologistycznych, a w niewielkim stopniu do uwarunkowań strukturalnych. Obejmuje on wiele mniejszych dyskursów, przejawia się m.in. w filmie (np. „Wesele” W. Smarzowskiego), literaturze (np. D. Masłowska, A. Stasiuk) czy popkulturze, także w memach. Jedną z figur Polaka w memach jest tzw. nosacz sundajski, czyli „typowy Janusz” i jego rodzina (Halyna, Piter). Niesie on krytyczne rozpoznanie cech wspólnoty przez „typowego Polaka”.
Chciałbym poddać analizie dyskurs memów o nosaczu sundajskim jako studium przypadku dyskursu „wad narodowych”: rozpoznać jego powtarzalne cechy czy motywy, odnosząc je z jednej strony do dyskursu „wad narodowych”, z drugiej do teorii postkolonialnej, wyjaśniającej tworzenie się takich autostereotypów jako rezultat polityki kolonizatorów, przypisujących podbitym zbiorowościom negatywne cechy dla skutecznego podporządkowania ich i zwiększenia nad nimi kontroli. Kolonialne stereotypy etniczne zawierają szereg powtarzalnych elementów, takich jak m.in. skłonność do nałogów, problemy psychiczne, brak racjonalności, ułomna seksualność, amoralność, konfliktowość, obsesja śmierci (A. Loomba „Kolonializm/postkolonilalizm”).
Chcę określić na ile memy o nosaczu sundajskim powielają te lub podobne cechy zbiorowości, a zawarty w nich potencjał krytyczny wobec wspólnoty wpisuje się w postkolonialną retorykę.