W obszarze wyzwań klimatycznych instytucje publiczne mierzą się dziś ze szczególnie wysoką złożonością problemów, skomplikowaną strukturą współzależności heterogenicznych czynników oraz – według badań naukowych – bardzo konkretnym horyzontem czasowym. W wielu obszarach polityk publicznych trwają wysiłki nad stworzeniem nowych, skuteczniejszych sposobów działania, których celem jest reagowanie na kryzys klimatyczny, intensyfikowane są prace nad szukaniem rozwiązań i nowych form interwencji państwa i rynku.
W swoim wystąpieniu przedstawię konkretne sposoby używania koncepcji i teorii pochodzących z socjologii i nauk społecznych w praktyce działania nowych typów instytucji publicznych – na przykładzie Centrum Wiedzy i Innowacji ds. Klimatu (EIT Climate KIC – agenda Europejskiego Instytutu Innowacji i Technologii finansowana ze środków Komisji Europejskiej).
Skupię się szczególnie na translacji teorii i pojęć socjologicznych na konkretne formy polityki:
– na przykładzie popularnej obecnie metody pracy meta-instytucji zwanej „deep demonstration” (posłużę się danymi pochodzącymi z polskiej realizacji tej metody w mieście Rybnik) prześledzę jak używana jest teoria systemów i zmiany systemowej w praktyce projektowania modeli interwencji.
– przedstawię konkretne przykłady projektowania i używania koncepcji laboratorium w realizacji polityk klimatycznych (skupię się na roli i użyciu eksperymentu i warunków do eksperymentowania jako ważnego elementu składowego nowych polityk klimatycznych).
– pokażę jak rozumiane są koncepcje „partycypacji obywatelskiej” i jaką pełnią rolę w projektowanych politykach klimatycznych (postaram się przeanalizować relację państwa, rynku i obywateli oraz ich wzajemnego współoddziaływania oraz logikę odpowiedzialności, która za nimi stoi).
– opiszę zyskującą na popularności technikę pracy badawczej w praktyce instytucji zwanej „sensemaking” będącą specyficzną formą uproszczonego działania quasi-naukowego zastępującego działania ewaluacyjne i pozwalającego na szybkie tworzenie „wspólnej wiedzy” aktorów uczestniczących w procesie politycznym.
Te konkretne formy obecności dokonań socjologii są w praktyce instytucji najczęściej przedstawiane jako „innowacje”, bez pogłębionego rozumienia naukowych procedur i badań, które za nimi stały oraz wielkiej różnorodności potencjalnych realizacji. Postaram się odpowiedzieć na pytanie czy taki sposób używania socjologii jest szansą na pokazywanie jej skuteczności w neutralizacji dychotomii „teoria – praktyka”, czy raczej specyficznie błędnym typem relacji między polityką a nauką, wynikającym z alienacji tej ostatniej.
