We wszystkich kulturach rytuał przejścia kończył okres przygotowania i kończył pewien etap życia. Był taki sam dla wszystkich jednostek osiągających w danym momencie określony wiek metrykalny. Były to jedne z ważniejszych rytuałów zapewniających ciągłość życia zbiorowości (podstawa dla wszystkich takich badań stanowi antropologiczna koncepcja rytuałów przejścia Arnolda van Gennepa, czy koncepcja rytuałów świętowania Pierra Bourdieu). Powtarzalność ceremoniałów miała gwarantować dokładność przekazu międzygeneracyjnego i odtwarzalność wzorów społecznych. Współczesne społeczeństwa nadal kultywują pewne obrzędy związane ze zmianami statusu, choć wydaje się, że jest to związane raczej z komercjalizacją, ofertami rynku i modą niż przeżywaniem przechodzenia do innych etapów życia. Jednakże rytuały przejścia nie giną, raczej zmieniają się, modyfikują, przekraczają granice, niektóre – wręcz globalizują. Zasadnicza różnica między dawnymi rytuałami a współczesnymi polega na prawie wyboru. Ale ich cel jest uniwersalny: to poszukiwanie miejsca we wspólnocie, której ciągle potrzebujemy.
Jednakże to owe „poprytuały” – takie jak 18 urodziny („pasowanie na dorosłego” możliwe do celebrowania przez wszystkie jednostki osiągające w danym momencie określony wiek metrykalny) symbolicznie i prawnie wprowadzają jednostki w dorosłość. Ukończenie 18. roku życia oznacza formalnie wiek pełnoletniości, ale czy dorosłości? Jest to na pewno moment, od kiedy można więcej: legalnie kupić alkohol i papierosy, zrobić sobie tatuaż bez zgody rodziców, wziąć ślub, głosować w wyborach. Interesuje nas jak obecnie są celebrowane, co oznaczają dla samych młodych ludzi? Innym interesującym rytuałem wchodzenia w dorosłość – jednak o charakterze ekskluzywnym, dotyczącym tylko wybranej części młodzieży jest matura (o mniej powszechnym charakterze tego rytuału decyduje typ szkoły ponadpodstawowej). Matura określana jest jako „egzamin dojrzałości”. Maturę można uznać za szczątkowy rytuał przejścia do fazy dorosłości i zmiany statusu – to przepustka do uzyskania statusu studenta. W sytuacji, kiedy to ważne wydarzenie odbywa się w cieniu pandemii SARS-CoV-2 i z zastosowaniem szeregu epidemicznych obostrzeń, zmienia się jego ranga i znaczenia. W analizach zjawiska odwoływać się będziemy do dwóch projektów badawczych.
Współczesne rytuały wchodzenia w dorosłość: „powszechne” osiemnastki i „ekskluzywne” matury
Written by ptsadmin
Grupa tematyczna: G60
Młode pokolenie w czasach pandemicznej niepewności
Słowa kluczowe: rytuały, młodzież, wchodzenie w dorosłość, pandemia
Prelegent: Maria Zielińska, Beata Trzop