Trzy dekady po rozpoczęciu restytucji samorządności terytorialnej uzasadniona jest refleksja nad istniejącymi rozwiązaniami instytucjonalnymi, ich korektami oraz warunkami które powinny zostać spełnione by takie modyfikacje stały się możliwe. Referat będzie skoncentrowany na analizie postaw polityków wobec administracji i warunków dla utworzenia autonomicznej administracji w polskim systemie regionalnej (wielkomiejskiej i wojewódzkiej) władzy samorządowej.
Popularny pogląd wskazuje, że polska administracja sub-centralna jest zbudowana w oparciu o zasadę patronażu a zatem poprzez selekcję i awans kadr administracja jest ściśle uzależniona od polityki. W referacie zostaną przedstawione wyniki empirycznego badania przedstawicieli regionalnej elity politycznej obejmującego, obok innych zagadnień, poglądy na temat powiązanie legislatywy i administracji. Przeprowadzona analiza pozwoli zidentyfikować czynniki (zmienne) wpływające na poglądy na administrację oraz kierunek tego wpływu. Staram się zatem ustalić jakie warunki powinny zostać spełnione by możliwa była administracja de facto autonomiczna wobec polityki.
Nastawienie regionalnej elity politycznej do administracji zostanie przedstawione w dwóch wymiarach (zmiennych wyjaśnianych). Pierwszy z nich to skłonności do nakładania/ egzekwowania sankcji; drugi to opowiadanie się za dozorem powszechnym (stosowanym przez wszystkich radnych) lub wykonywanym przez radnych – specjalistów (najczęściej działających poprzez instytucje).
W referacie odniosę się do propozycji Gary Millera i Andrew Whitforda (2016) w której zawarli oni rozumienie pojęcia autonomii administracji oraz powiązanie szans na powstanie niezależnej administracji z konfiguracją władzy politycznej. Wykorzystam również modele dozorowania administracji przez legislatorów (legislative oversight) zaproponowany przez Mathew McCubbinsa i Thomasa Schwartza (1984).