Dobrostan psychiczny i fizycznego oraz satysfakcja życiowa jednostek są w dużym stopniu zależne od ich warunków mieszkaniowych. Pandemia COVID-19 pogłębiła z kolei trudną sytuację na rynku mieszkaniowym (dostępność, ceny zakupu oraz wynajmu mieszkań), jednocześnie zwiększając potrzebę bezpiecznego i komfortowego mieszkania jako podstawy codziennej działalności domowej w ramach zdalnej pracy czy nauki (Jones, Grigsby-Toussaint 2020; Vehkalahti i in. 2021).
Wyprowadzki z domu rodzinnego i zdobywanie samodzielności poprzez autonomię mieszkaniową wpisują się w szersze procesy wchodzenia w dorosłość. Kontekst mieszkaniowych tranzycji tworzą makrostruktury związane z sytuacją gospodarczą i wsparciem państwa, mezostroktury zakotwiczone przede wszystkim w sieci rodzinnej i dostępności wsparcia rodziców, jak i indywidualne dążenia i potrzeby jednostek (np. związane z relacjami romantycznymi czy edukacją). Problemy mieszkalnictwa w dobie COVID-19 w szczególny sposób dotykają młodych dorosłych, zatem ważne jest, aby przyjrzeć się w jaki sposób młodzi ludzie radzą sobie z wyzwaniami mieszkania z rodzicami, wyprowadzki z domu rodzinnego i samodzielności mieszkaniowej z perspektywy doświadczenia pandemii.
Na podstawie jakościowego badania (n=35 IDI) z młodymi osobami (18-35 lat; mieszkańcy dużych miast; zob. Pustułka et al. 2021) przedstawimy w referacie dwa wymiary sytuacji mieszkaniowej we wchodzeniu w dorosłość, biorąc na warsztat sytuację mieszkaniowa przed pandemią (mieszkanie z rodzicami vs. mieszkaniowa autonomia) oraz subiektywne postrzeganie własnej sytuacji mieszkaniowej w trakcie pandemii (komfort vs. dyskomfort). Analizy pozwoliły wyróżnić cztery typy: docenione gniazdowanie, uciążliwe gniazdowanie, wzmocniona autonomia i zakłócona autonomia.
Wyniki pokazują, że pandemia COVID-19 wpłynęła na młodych dorosłych wielopoziomowo. Wygenerowała zmiany gospodarcze na poziomie makro, zdestabilizowała wsparcie krewnych, a także zaburzyła indywidualne plany, całościowo wzmagając niepewność przyszłości. Z jednej strony, zachwianie rynkiem pracy, wzrost cen i zdalna edukacja to pandemiczne konsekwencje niosące dodatkowe wyzwania w mieszkaniowym usamodzielnianiu się, co w przypadku części młodych osób skutkowało powrotem do domu rodzinnego lub opóźnieniem decyzji o wyprowadzce. Z drugiej strony, część młodych ludzi czerpała poczucie dobrostanu z satysfakcjonującej sytuacji mieszkaniowej – czy to dzięki opiece współzamieszkujących rodziców, czy to dzięki konsolidacji swoich planów w zakresie autonomii. Pandemia COVID-19 w różny sposób oddziałuje na sytuację mieszkaniową młodych ludzi, spowalniając lub akceleracja wchodzenie w dorosłość, co ilustruje jak globalne zmiany wpływają na na indywidualne biografie. Proponowana przez nas typologia daje nową perspektywę poznawczą w badaniach wchodzenia w dorosłość w czasach kryzysu i niepewności.
