Mianem rekonstrukcji biograficznej określam metodę badań oraz cel i rezultat – życiorys. Historia jednostkowa bywa typową, usytuowaną w ramach wielkiej historii oraz współczesnej pamięci społecznej: komunikacyjnej i kulturowej. Rekonstrukcja biograficzna polega na zbieraniu i analizie różnych świadectw historii: listów, fotografii, dokumentów osobistych i urzędowych, prywatnych i publicznych, dokumentacji ekspozycji i archiwów muzealnych, miejsc pamięci, przeprowadzaniu wywiadów z uczestnikami II wojny światowej i ich rodzinami, studiowaniu wspomnień opublikowanych i opracowań historycznych. Ze względu na wielość niejednorodnych i rozproszonych źródeł jest to „praca w okruchach”
Jest to zadanie z pogranicza historii, socjologii, psychologii, biografistyki. W refleksji teoretycznej przydatne są koncepcje kultury i korelatów kultury S. Ossowskiego, układów kultury A.Kłoskowskiej, B. Sułkowskiego, pola społecznego P. Bourdieu, społecznych ram pamięci M. Halbswacha, miejsc i przestrzeni Yi Fu-Tuana, enklaw i eksklaw wojennych, kultury narodowej, dziedzictwa narodowego, tradycji (według S. Ossowskiego, A. Kłoskowskiej, J. Szackiego, B. Szackiej, A. Szpocińskiego), pamięci społecznej zbiorowej i indywidualnej (według S. Ossowskiego, W.Tatarkiewicza). Socjologiczna terminologia służy przede wszystkim do analizy i typologii doświadczeń relacjonowanych przez jeńców wojennych, stąd liczne cytowania z ich listów, dzienników, książek, prezentujące wydarzenia z tamtych lat. Opisy i wspomnienia z oflagów dostarczają danych faktograficznych, a także równie ważnych informacji o przeżywaniu tych sytuacji i ich wspominaniu po latach.
Referat ma cel metodologiczny, a studia przypadków dotyczące historii jenieckich pozwalają na praktyczne przedstawienie metody i rezultatów. Rekonstrukcja biograficzna jest rezultatem długiej i wielowątkowej eksploracji.
Jestem autorką kilku książek socjologicznych o oflagach: Za drutami oflagów. Studium socjologiczne (Centralne Muzeum Jeńców Wojennych, Opole 2014), Za drutami oflagów. Jeniec wojenny 613 X/A (CMJW, Opole 2016), Niewola i nadzieja. Korespondencja wojenna Andrzeja i Krystyny Mystkowskich (wraz z J. Mystkowskim i P. Stankiem, CMJW, Opole 2018), Sport jeniecki w Oflagach II B Arnswalde, II C Woldenberg, II D Gross Born. Analiza socjologiczna (WUL, Łódź 2021).
Prowadzone od lat badania i opracowania sytuuję w ramach socjologii historycznej, cieszę się więc z powstałej sekcji Polskiego Towarzystwa Socjologicznego i zgłaszam akces do tej grupy.
Rekonstrukcja biograficzna – metoda socjologii historycznej
Written by ptsadmin
Grupa tematyczna: G11
Socjologia historyczna. Problemy i metody na start
Słowa kluczowe: socjologia historyczna, II wojna światowa, jeńcy wojenni, oflagi, pamięć społeczna.
Wyłożony
Prelegent: Anna Matuchniak-Mystkowska