Próby określenie charakteru struktury etnicznej społeczeństwa oraz liczebności poszczególnych grup składających się na nią, budzą zawsze duże emocje tak ze strony władz państwowych i większości, jak i samych mniejszości. Stają się one nierzadko przyczyną napięć i konfliktów etnicznych. Statystyki na ten temat nie są bowiem jedynie „zwykłymi liczbami”, lecz odgrywają istotną rolę społeczną i polityczną. Decydują one bowiem o polityce państwa wobec tych społeczności, jak i przesądzają o ich publicznym zaistnieniu i sile działania. Dotyczy to zwłaszcza danych etnicznych uzyskiwanych ze spisów powszechnych ludności, dotyczących tożsamości narodowej i etnicznej, języka, wyznania i/lub obywatelstwa. Uzyskane w nich informacje pozostają często podstawowym i jedynym źródłem informacji statystycznej o etnicznym, językowym i religijnym zróżnicowaniu populacji danego kraju. Wynika to nie tylko z jego powszechnego charakteru, ale także i z tych powodów, że inne sposoby zbierania danych na ten temat (jak np. sondaże) nie obejmują wszystkich grup etnicznych z powodu ich małej liczebności lub rozproszenia na terenie całego kraju, a danych z rejestrów administracyjnych na ten temat brakuje. 

Dyskusje i emocje dotyczące tych kwestii pojawiły się już w naszym kraju w związku ze spisem ludności przeprowadzonym w 2002 r., jak i w 2011 r. Dotyczyły one liczby i sformułowań pytań o tożsamość etniczną oraz język, stosowanej metodologii spisowej oraz publikacji ich wyników. Przedstawiciele mniejszości narodowych uważają, że problemy zaistniałe w trakcie przygotowania do obu spisów, ich realizacja i metodologia opracowania jego wyników podważała zasadność otrzymanych rezultatów oraz ich wykorzystanie do realizacji przepisów Ustawy o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz języku regionalnym z 2005 r.

Celem obrad proponowane grupy będzie zatem, w nawiązaniu do kwestii związanych z dwoma wcześniejszymi spisami, przedyskutowanie:

– problemów przygotowań do NSP 2021,

– zastosowanej metodologii pytań etnicznych,

– zastosowanej techniki przeprowadzenia spisu (w formie zdalnej)

– oceny uzyskanych wyników etnicznych w spisie powszechnym ludności w 2021 r. W dyskusji wezmą udział  organizatorzy spisu (czyli przedstawicieli GUS-u), przedstawicieli samych mniejszości oraz badaczy zagadnień etnicznych. Według zapowiedzi GUS-u pierwsze wyniki powinny znane w końcu 2021 r. Tematyka i charakter proponowanej grupy nawiązują do tych, które zostały zorganizowane po spisie 2002 r. w trakcie OZS w Poznaniu w 2004 r. oraz po spisie w 2011 r. w trakcie OZS w Szczecinie w 2013 r. Ich efektem była każdorazowo publikacja zbiorowa na ten temat wydana w ramach serii pozjazdowej.