Celem referatu jest przedstawienie doświadczeń w sferze pracy wśród wybranych kategorii pracowników oraz osób formalnie bezrobotnych w kontekście przemian społeczno-gospodarczych, typowych dla obecnej fazy kapitalizmu. Badani pracownicy i bezrobotni pracują w różnych segmentach, które można zaliczyć do peryferyjnego rynku pracy, gdzie zagrożenie niskimi płacami i pracą niskiej jakości jest wyższe niż w rdzeniu. Analizowane kategorie osób to osoby wykonujące prace fizyczne (robotnicy niewykwalifikowani i wykwalifikowani) oraz osoby pracujące w sektorze usługowym. Reprezentują oni do pewnego stopnia różnorodność klasy pracującej, która doświadcza w swoim obrębie procesów tworzenia, rozbijania i przeobrażania (making, unmaking and remaking – Silver 2013: 47). Tym samym badani bezrobotni i robotnicy reprezentują „schodzące” segmenty klasy pracującej (tzw. klasę robotniczą), a pracownicy call center segmenty „wschodzące”, tj. zarobkujących w usługach, wykonujących przede wszystkim pracę niematerialną (zob. też Mrozowicki 2017: 42).
Analiza oparta jest na jakościowych badaniach terenowych, które były prowadzone w latach 2013-2016 w Radomiu, Toruniu i Warszawie.
W referacie zamierzam przedstawić położenie, postrzeganie swojej sytuacji przez pracowników i bezrobotnych oraz ich strategie radzenia sobie w codziennym życiu.
Ramą teoretyczną dla analizy jest marksizm jako teoria, w której kładzie się nacisk na krytyczne spojrzenie na stosunki społeczne i relacje władzy oraz stawia w centrum problematykę pracy. Następnie koncepcje odwołujące się do sprawstwa i strategii radzenia sobie, które uzupełniają perspektywę marksistowską, m.in. umożliwiają skoncentrowanie się na sprawstwie aktorów społecznych oraz ich działaniach z perspektywy ich codziennego życia i problemów, z jakimi na co dzień się zmagają.