W referacie argumentuję, że kapitał emocjonalny, będący ucieleśnioną formą kapitału kulturowego, należy traktować jako neoliberalną strategię tożsamości badanych przeze mnie członków wyższych klas średnich w Polsce (Mokrzan 2019). Argument ten opieram na wynikach badań etnograficznych, które prowadziłem wśród społeczności profesjonalnych coachów w Polsce oraz ich klientów (menedżerów, przedsiębiorców, nauczycieli akademickich). Tożsamość i status członków wyższych klas średnich, którzy stanowili przedmiot moich badań nie są tworzone tylko przez gromadzenie dóbr materialnych, pozyskiwanie idei i przedmiotów o wartości kulturowej czy poprzez tworzenie korzystnych relacji społecznych, ale także dzięki określonemu stylowi życia, jakim jest stosowanie praktyk coachingowych. Coaching, będący materializacją neoliberalnych technologii urządzania, daje możliwość zyskania lub zwiększenia dyspozycji emocjonalno-kognitywnych składających się na pojęcie kapitału emocjonalnego. Pojęcie kapitału emocjonalnego odnoszę, po pierwsze, do zdolności efektywnego wykorzystywania emocji lub ich kontrolowania przez jednostki w różnych kontekstach. Jest to dyspozycja, którą można nazwać umiejętnością zarządzania emocjami. Po drugie, kapitał emocjonalny obejmuje umiejętność kognitywną, która polega na dokonywaniu przez jednostkę wglądu we własne przekonania intelektualne oraz rozpoznawania schematów myślenia – tę dyspozycję można określić mianem samoświadomości. Do pożądanych przez moich rozmówców dyspozycji emocjonalno-kognitywnych należą także poczucie własnej wartości, odporność psychiczna, umiejętność motywowania siebie, bycie przedsiębiorczym, poczucie odpowiedzialności oraz zdolność nawiązywania korzystnych relacji interpersonalnych. Moi rozmówcy definiują samych siebie oraz członków klasy do której przynależą w oparciu o neoliberalną logikę i dyskurs kapitalizmu emocjonalnego (Illouz 2010).
Pojęcie neoliberalnych technologii urządzania wywodzę ze studiów nad urządzaniem odwołujących się do prac Michela Foucaulta. Punkt styczności między tymi technikami władzy i technikami siebie Foucault (2000: 249) nazwał urządzaniem. Jedną z form urządzania jest neoliberalizm rozumiany jako zespół technik pozwalających na zarządzanie podmiotami społecznymi na wzór podmiotów rynkowych. W ramach neoliberalnych technologii urządzania, jak podkreśla Sam Binkley (2009: 62), podmiot zachęcany jest „do kształtowania siebie jako autonomiczna, skoncentrowana na sobie jednostka oraz do postrzegania własnych zasobów i predyspozycji w terminach kapitału podlegającego inwestycji i zwrotowi”. Materializacjami neoliberalnych technologii urządzania są zarówno psychologia pozytywna Martina Seligmana (mówiąca o technikach osiągania szczęścia), inteligencja emocjonalna Daniela Golemana, jak i różne formy coachingu. Przyjęte w referacie rozumienie wyższych klas średnich znajduje z kolei umocowanie w teorii Pierre’a Bourdieu (1986), eksponującej klasotwórczą rolę stylów życia. Badane przeze mnie frakcje wyższych klas średnich odpowiadają w klasyfikacji Bourdieu sektorowi zdominowanemu w ramach klasy dominującej, zachowując zarazem tę cechę klasy średniej jaką jest aspirowanie. Sam fakt korzystania z usług coachów traktowany jest przez moich rozmówców jako środek do osiągnięcia poziomu życia klas wyższych, do którego sami aspirują. Dodatkowo udział w procesie coachingowym postrzegany jest przez nich jako aprobowany styl życia, który nadaje im samym prestiż i odróżnia ich od klas ludowych. Coaching, podobnie jak golf, tenis czy opera, może być traktowany jako kulturowy znak dystynkcji. Podczas gdy Bourdieu twierdził, że klasy różnią się władzą sądzenia, to główny argument, jaki stawiam w referacie jest taki, że klasy różnią się dostępem do owego stylu życia, jakim jest uczestnictwo w coachingu.