W wielu przestrzeniach terytorialnych, szczególnie o charakterze postmigracyjnym mamy do czynienia z brakiem zakorzenionego dziedzictwa kulturalnego. Ten proces wynika nie tylko z braku transmisji międzypokoleniowej i prostego „uprawomocnienia” dziedzictwa w przeszłości, lecz także z zaniku tradycyjnych sektorów gospodarczych, np. rybołówstwa czy rolnictwa. W obliczu takiej sytuacji dochodzi do działania na rzecz wytworzenia i zakorzenienia dziedzictwa w oparciu o sekwencje – następujących po sobie – działań animacyjnych. Po pierwsze, tworzenia pewnego zbioru elementów kulturowych odwołujących się do przeszłości. Są to zarówno tradycje rekonstruowane, jak i zapożyczone czy wynalezione. Po drugie, osadzenie elementów kulturowych w specyficznych niszach życia społecznego. Stają się one najczęściej elementem przestrzeni symbolicznej danej społeczności. Równolegle – choć w małym stopniu wchodzące w obszar codziennych praktyk – stają się częścią społeczności poprzez obecność w dyskursie, jaki możemy w społeczności lokalnej zaobserwować. Nie mniej istotna jest trzecia nisza, czyli działanie osób dla których dokumentowanie, czy też praktykowanie danego dziedzictwa kulturowego staje się częścią pracy zawodowej. Po trzecie, następuje instrumentalizacja dziedzictwa – uprawomocnieniem tradycji staje się jej użyteczność (zarówno w wymiarze ekonomicznym, jak i pozaekonomicznym; indywidualnym, jak i zbiorowym). Użyteczność ta często odwołuje się do współczesnych wartości społeczności peryferyjnych (familiarność, praktycyzm, egalitaryzm), ale też uniwersalnych potrzeb psychologicznych członków społeczności lokalnej (autonomia, kompetencja, afiliacja). Działania o takim charakterze animacyjnym są podejmowane przez lokalnych liderów, którzy reprezentują zróżnicowane instytucje lokalne. Ważnym aktorem tych działań są liderzy spoza terenu samej społeczności – osoby migrujące na obszar społeczności, pasjonaci, ale też eksperci (historycy, animatorzy kultury) działający na danym obszarze. Działania te zostaną zobrazowane przykładami konkretnych działań – wydarzeń, projektów – realizowanych na terenie gminy Stegna. Materiał został zebrany w ramach badań etnograficznych prowadzonych na terenie gminy Stegna w projekcie „Tradycja dla rozwoju. W poszukiwaniu potencjałów pomorskich kultur regionalnych” realizowanych przez Pomorskie Centrum Badań nad Kulturą UG.