W polskich badaniach dyskursu i sfery publicznej dość dobrze zadomowiła się kategoria elit symbolicznych, czerpana z prac Teuna van Dijka (1993). Odnosi się ona do osób, które z racji zawodu lub funkcji (m.in. publicyści, dziennikarze, politycy, artyści, duchowni, eksperci oraz występujący w mediach naukowcy i intelektualiści) ustalają społeczny porządek znaczeń, wartości moralnych i estetycznych oraz kształtują publiczną recepcję wiedzy naukowej. W świetle polskich badań dyskurs tej grupy wciąż organizuje debatę publiczną, a jego autorzy rekrutują się głównie z warstwy inteligencji o wysokim kapitale kulturowym. Jednocześnie wśród elit symbolicznych pojawia się wiele głosów krytyki dyskursu publicznego, który redukuje lub fałszuje złożoność świata społecznego, a jest współtworzony przez elity. W celu poszukiwania przyczyn niesatysfakcjonującej kondycji debaty publicznej warto zwrócić się bezpośrednio do grupy, która obsługuje komunikację symboliczną w sferze publicznej, interpretuje rzeczywistość społeczno-polityczną i wyjaśnia innym, jak należy rozumieć oraz oceniać to, co się dzieje w kraju i na świecie.
Analizowany materiał empiryczny pochodzi z 21 wywiadów pogłębionych przeprowadzonych w okresie od czerwca do października 2021 r. z dziennikarzami, publicystami i publicznymi intelektualistami, którzy są związani z ogólnopolskimi mediami opiniotwórczymi. Na podstawie zebranych danych z wywiadów diagnozowana jest samowiedza tej grupy na temat: strukturalnych i komunikacyjnych problemów debaty publicznej, wpływu dyskursu elit na jej kształt i na praktyki życia społeczno-politycznego, własnej pozycji w polu dyskursu publicznego i w społeczeństwie oraz tożsamości, roli i znaczenia elit symbolicznych.
Celem badań nie jest wyłącznie zgromadzenie i opracowanie opinii badanych na wyżej wymienione kwestie. Wypowiedzi respondentów są traktowane jako fragmenty dyskursu i badane zgodnie z podejściem jakościowej analizy dyskursu. Badanie struktur dyskursu wytworzonego w sytuacji wywiadu służy wskazaniu komunikacyjnych uwarunkowań udziału ludzi mediów w dyskursie publicznym oraz problematyzacji ich roli produkowaniu, definiowaniu i wartościowaniu podziału polityczno-światopoglądowego w Polsce – podziału obejmującego też grupę medialnych komentatorów i często traktowanego jako podział nieprzekraczalny. Analiza ujawnia, że choć badani są zasadniczo sceptyczni w ocenie własnego wpływu na społeczeństwo i dostrzegają tendencję elit do reprodukowania zdroworozsądkowych obrazów świata i stereotypów, to sami tego nie unikają w swoich wypowiedziach i dość rzadko są gotowi do krytycznej autoanalizy własnego wkładu w debatę publiczną. Wyniki badań nasuwają też pytanie, na ile pojęcie elit symbolicznych jest wciąż adekwatną kategorią opisu społecznego i dyskursowego usytuowania ludzi związanych z mediami opiniotwórczymi.