W polskim dyskursie parlamentarnym od lat ścierają się dwie wizje demokracji: liberalna, kładąca nacisk na praworządność, trójpodział władz, pluralizm polityczny i prawa jednostki, oraz większościowa, akcentująca znaczenie większościowego zwycięstwa w wyborach dla legitymizacji władzy oraz znaczne uprawnienia egzekutywy jako wyraziciela demokratycznej woli narodu. W celu analizy przemian znaczenia demokracji w dyskursie parlamentarnym w Polsce, w ramach projektu PARLIN (Instytucjonalizacja partii politycznych w parlamentach Europy Środkowej – data mining debat parlamentarnych, NCN), przeprowadziliśmy systematyczne badanie przemówień posłów Prawa i Sprawiedliwości w latach 2001-2020 na tle porównawczym głównych polskich partii politycznych. Partia, będąc w opozycji, szczególnie podkreślała rolę praw i wolności jednostki i obywatela, a także znaczenie opozycji i pluralizmu politycznego. Jednak od przejęcia władzy w 2015 r. liberalny model demokracji był stosowany przez PiS rzadziej niż przez inne partie i w coraz bardziej krytyczny sposób, a te same pojęcia były używane w dyskursie do uzasadniania niedemokratycznych decyzji i reform. W referacie przedstawiam w jaki sposób partia posługuje się wizją demokracji rozumianej jako realizacja „woli suwerena”, co wyraża się w ramowaniu zwycięstwa wyborczego jako uzasadnienia pełnej swobody działania rządu, także w sposób wykraczający poza kompetencje tej instytucji i naruszający demokratyczne procedury oraz prawa i wolności obywatelskie. Pokazuję również stopniowe zawężanie rozumienia “suwerena”, od narodu do wyborców zwycięskiej partii, których (domniemane) preferencje utożsamiane są z „wolą ludu”.
Autorytaryzacja w służbie suwerena
Written by ptsadmin
Grupa tematyczna: G49
Teoria elit i badania elit w zmieniającym się otoczeniu
Słowa kluczowe: demokracja; dyskurs; parlament; autorytaryzacja; suweren
Prelegent: Agnieszka Kwiatkowska
Współautorzy referatu: Amanda Dziubińska, Viktoriia Muliavka, Hubert Plisiecki