Emmanuel Carrère, francuski pisarz i scenarzysta, we wrześniu 2020 roku opublikował książkę pt. „Yoga”. Książkę tę sam autor traktuje jako rodzaj prozy non-fiction, której centrum stanowią doświadczenia Carrère’a związane z praktykowaniem przez ponad 30 lat jogi (także tai chi oraz wschodnich sztuk walki). Fragmenty Yogi potraktować można także jako rodzaj autoetnograficznej obserwacji prowadzonej między innymi podczas (niestety przerwanego) 10-dniowego kursu jogi. Drugą płaszczyzną narracji „Yogi” jest doświadczenie choroby, zakończonej pobytem w szpitalu psychiatrycznym. Depresja (będąca efektem choroby dwubiegunowej), której sam doświadczył jest jednym z lejtmotywów twórczości Carrère’a. Te dwa wątki powieści: jogi i choroby wydają się stanowić ciekawe pole także dla socjologicznych badań. Tym ciekawsze, że stanowią zapis doświadczenia cielesności związanego z praktykami medytacyjnymi oraz z przeżywaniem choroby.
W referacie chodzi mi o coś innego niż o studium z zakresu socjologii literatury, a mianowicie o próbę odpowiedzi na pytanie o to, na ile fikcja literacka może inspirować samą teorię socjologiczną i socjologiczną refleksję na temat doświadczania cielesności. Punktem odniesienia jest tutaj socjologiczna koncepcja wielości rzeczywistości, w której podkreśla się istnienie ograniczonych dziedzin znaczenia (finite provinces of meaning) (np. choroby, ale i religii, świata fantazji, nauki), w których wyeksponowane miejsce zajmuje rzeczywistość życia codziennego.
„Yoga” Carrère’a jest powieścią o wdzieraniu się cierpienia w życie i próbach jego kiełznania między innymi przez medytację. Jak zauważa Meredith B. McGuire, cierpienie, ból czy śmierć, jak i stany euforii, doświadczenia estetycznej czy seksualnej przyjemności zawsze doświadczane są przez ciało. Twórczość Carrère’a przenika powiązana z doświadczeniem cielesności (cierpienia ciała czy śmierci) kwestia teodycei, przy czym on sam łączy w sobie tradycję orientalną (jako osoba praktykująca jogę) oraz chrześcijańską (na początku lat 90. przechodzi trzyletni okres konwersji na katolicyzm). Twórczość Carrère’a analizowana z socjologicznej perspektywy jako wariacja na temat doświadczania wielości rzeczywistości (z uwzględnieniem modyfikacji doświadczenia czasu i przestrzeni związanej z medytacją i chorobą) prowokuje do dyskusji nad procesami sekularyzacji i medykalizacji cierpienia.