Kosmopolityzacja miejskości

Grupa tematyczna

Numer: G70
Organizacja: Małgorzata Dymnicka (PG), Paweł Kubicki (UJ), Paweł Starosta (UŁ)
Pasmo, godzina:
I 15.09, 14:00-15:30
Miejsce: SGGW, BUD. 34, Sala 48
Słowa kluczowe: kosmopolityzacja miejskości, miejskie środowisko zbudowane w postpandemicznych czasach, miejskość

Referaty, pasmo I 15.09, 14:00-15:30

Miejskość jako (meta)praktyka: o różnych wzorach praktykowania miejskości w Warszawie, Krakowie i Katowicach

Marta Klekotko

Referat stanowić będzie głos w dyskusji wokół postawionego przez organizatorów sesji twierdzenia, że „miejskość jako cecha atrybutywna miasta przybiera obecnie różne oblicza”. W referacie przedstawione zostaną wyniki badań nad relacjami społecznymi i wzorami towarzyskości mieszkańców trzech różnych miast: Warszawy, Krakowa i Katowic. Autorka pokaże, jak bardzo nasze wyobrażenia o miejskim stylu życia mieszkańców tych miast odbiegają od aktualnej rzeczywistości. Tłumacząc zaobserwowane różnice w identyfikacjach lokalnych, relacjach społecznych i we wzorach towarzyskości autorka odwoła się do dwóch koncepcji teoretycznych: teorii praktyk społecznych oraz teorii scen. Autorka pokaże, jak różne sceny miejskie, tworząc odmienne struktury możliwości społeczno-kulturowych, kształtują praktyki społeczne mieszkańców – ich praktyki miejskości. Autorka podejmie także wątek pandemii, która na pewien czas sprawiła, że miasta rozumiane jako specyficzne style życia przestały istnieć – to, co było istotą miejskości zostało miastom odebrane, prowadząc do refleksji nad istotą współczesnego urbanizmu i jego różnych rewaloryzacji. Autorka opowie więc także o strategiach „ratowania” miejskości w czasach pandemii w oczekiwaniu na powrót miejskiej normalności, jakie udało jej się uchwycić w trakcie badań terenowych.

---

Miasta zwierząt. Pole badawcze i koncepcje

Maciej Kowalewski

Miejskie zwierzęta, zwierzęta w mieście, gatunki synantropijne, zoopolis – to frazy i koncepcje, już zadomowione w studiach miejskich i budzące coraz żywsze zainteresowanie. W polskiej literaturze przedmiotu brakuje jednak syntezy, pokazującej że „system miejski” obejmuje także relacje międzygatunkowe. W odpowiedzi na to wyzwanie podejmuję się zdefiniowania pola badawczego i koncepcji odnoszących się do miasta zwierząt.
W swoim wystąpieniu odniosę się do relacji międzygatunkowych i sytuacji zwierząt – miejskich nie-ludzkich aktorów w systemie społeczno-przestrzennym. Chodzi mi nie tylko o problematykę gatunków synantropijnych, kwestie ochrony i zagrożenia fauny w miejskim ekosystemie, ale przede wszystkim o zmianę miejsca zwierząt we współczesnych koncepcjach miast i miejskości. Biologiczne i kulturowe współistnienie międzygatunkowe, prawo do miasta aktorów nie-ludzkich, polityki związane z obecnością zwierząt, powiązanie biografii, narracji i tożsamości z obecnością zwierząt (nie tylko domowych) w miastach – to ważne obszary na kreślonej przeze mnie „mapie subdyscypliny”.

---

Manufacturing cosmopolitan communities? Re-engaging in empirical research on a path initiated by Ulrich Beck.

Fiorenzo Fantuz

In the years prior to his passing, Ulrich Beck directed his scientific work to investigate the global challenges of the twenty-first century. By proposing a paradigm shift from methodological nationalism to methodological cosmopolitanism, his research focused on the processes of cosmopolitanization, defined as „a descriptive and sociological term denoting the present condition of intensifying transnational hybridity” (Beck et al. 2013).
The development of the theoretical perspective of ‘cosmopolitan communities of climate risk’, shared by Beck with other scholars, has allowed the implementation of empirical research capable of capturing the emergence of cosmopolitan realities.
In the light of the global COVID-19 pandemic, definable as a planetary common experience of mediated health threat, it is strategic to resume research that explores how and where new cosmopolitan communities are coming into existence.
Cities are the manifest location (observational context) of these new realities and, at the same time, actors shaping new social and political tendencies. Moreover, cities are arguably the case studies that may reveal the complexities and (local) specificities of cosmopolitanization.
While monitoring the developments of the Russo-Ukrainian war, a conflict producing political and socio-economic global change, the presentation (or discussion) intends to contribute to the resumption of the debate on the cosmopolitan transformation of urban social life. Widening the scope of his doctoral research project, the author proposes an investigative double focus on Polish cities as settings and on actors such as migrants, expats and refugees.

---

Miejsca innowacyjne jako element miejskości. Doświadczenia z badań w Lyonie, Saint Etienne i metropolii „Silesia”.

Krzysztof Bierwiaczonek, Robert Pyka

Innowacyjność wskazana została przez Pawła Kubickiego jako jedna z pięciu (obok pluralizmu, samorządności, obywatelskości i refleksyjności) wartości tworzących współczesną miejskość. W nawiązaniu do tego sposobu rozumienia miejskości w prezentacji uwaga zwrócona zostanie na uwarunkowania procesu tworzenia miejskich innowacji społecznych. W analizie zjawiska miejskiej i metropolitalnej innowacyjności wykorzystany będzie autorski model miejsca innowacyjnego, który został zbudowany w oparciu o klasyczne i dynamiczne ujęcie miejsca. Uwzględnione w modelu charakterystyki odwołujące się do lokalizacji i formalizacji, sfery znaczeń (odpowiedzialność, zaufanie, responsywność, wartości związane z rozwojem zrównoważonym, genius loci), aktywności (społecznych, otwartych, innowacyjnych) pozwalają na analizę uwarunkowań miejskiej i metropolitalnej innowacyjności społecznej. Działania prowadzone w miejscach innowacyjnych, niezależnie czy mają charakter oddolny, czy odgórny zmieniają sposób funkcjonowania społeczności umożliwiając poszukiwanie odpowiedzi na współczesne wyzwania stojące przed miastami i metropoliami. Podejście akcentujące znaczenie miejsc innowacyjnych można traktować jako jedną z alternatywnych wobec neoliberalnego modelu miasta dróg poszukiwania nowych bodźców rozwojowych bazujących na innowacjach społecznych ukierunkowanych na tworzenie, z szerokim udziałem mieszkańców, miejskich dóbr wspólnych. Taki sposób patrzenia na rozwój miast i metropolii pozwala także na odejście od strategii „dekretowania innowacyjności” przez władze publiczne w sformalizowanych strukturach organizacyjnych (klastry, parki naukowo-technologiczne, itp.), do koncepcji „oddolnych innowacji rozproszonych” wyłaniających się z nieformalnych wspólnot i przestrzeni miejskich stanowiących miejsca innowacyjne. Przyjmując taką perspektywę w latach 2020-2021 prowadzono badania w obszarach metropolitalnych Lyonu, Saint Etienne oraz Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii „Silesia”. W prezentacji odwołamy się do analizy bazującej na wywiadach pogłębionych i obserwacji prowadzonych w 10 miejscach innowacyjnych (4 w metropoliach francuskich i 6 w metropolii Silesia) wskazując na sposoby działań w nich podejmowanych oraz ich znaczenie w procesie kreowania innowacji społecznych odnoszących się między innymi do projektów związanych z ograniczaniem zużycia energii, warsztatów programowania, regeneracją pustostanów, czy tworzeniem przestrzeni wsparcia dla młodzieży.

---