W referacie chciałabym poddać refleksji moje zaangażowanie podczas badań mobilizacji osób pracujących seksualnie w Polsce. Badania pierwotnie zaprojektowane jako wielomiejscowa etnografia w organizacjach pozarządowych rozwinęła się w zaangażowane badania antropologiczne, w których wyszłam poza rolę obserwatorki, aktywnie wpływając na pole badawcze i zmieniając je poprzez bezpośrednie zaangażowanie w jedną z badanych inicjatyw.
Inspirując się podejściem Nancy Scheper-Hughes i jej koncepcji „wojowniczej antropologii” wychodzę ze stanowiska, że podejmując się badań w zmarginalizowanej i stygmatyzowanej społeczności osób pracujących seksualnie, jako badaczka powinnam wyjść poza opis i relację z badań. W takim kontekście badaczka powinna ‘zajmować stanowisko’ oraz ‘dokonywać ocen’, angażując się w pole badawcze jako companheira, aktywnie wspierając osoby pracujące seksualnie w walkach o uznanie. Bezpośrednie zaangażowanie się na rzecz badanej społeczności wiązało się z ujęciem teoretycznym moich badań osadzonych w teorii uznania w ujęciu Judith Butler. W tym ujęciu wiedza na temat marginalizowanych grup bezpośrednio wiąże się z realizacją uznania, a wiedza akademicka postrzegana jest jako jedno z narzędzi władzy, która wytwarza emancypacyjne lub opresyjne normy uznania. Identyfikując się jako badaczka krytyczna, dostrzegam rolę badaczki w walce z niesprawiedliwością społeczną, a wiedzę wytworzoną w procesie badawczym wykorzystałam jako element walki o niestygmatyzujące uznanie osób pracujących seksualnie.
W tym kontekście autoetnografię postrzegam jako jeden z etycznych wymogów badań. Wyłączenie siebie samej z narracji byłoby zarówno sztuczne, jak i zafałszowywałoby obraz pola badawczego. Perspektywa pierwszoosobowa pozwala na ujawnienie strategii badawczych, opisanie charakteru mojej obecności w terenie, zaznaczenie roli badaczki w podejmowanych działaniach. Wykorzystanie autoetnografii pozwala na zwiększenie przejrzystości procesu badawczego poprzez ujawnienie działań badaczki, które – w tym przypadku – w znaczący sposób wpłynęły na walki o uznanie osób pracujących seksualnie w Polsce.
W referacie przedstawię przebieg procesu badawczego oraz moją rolę i sposób zaangażowania, a także prześledzę skutki moich działań dla zmiany pola badawczego. W dalszej części przyjrzę się relacji między narracją pierwszoosobową a relacjami innych osób uczestniczących w projekcie, badając relacje między różnymi aktorami procesu badawczego, ich pozycjami, sposobem przedstawiania ich głosów w opisie badania, splatania różnych narracji podczas prezentacji wyników badań.