W okresie pandemii COVID-19 kształcenie zdalne stało się codziennością nie tylko dla dzieci i młodzieży szkół podstawowych i średnich oraz ich nauczycieli, ale również dla studentów i ich wykładowców. Nie tylko zmieniliśmy miejsce pracy i nauki, ale też stanęliśmy przed koniecznością zrewidowania dotychczas stosowanych metod kształcenia. Adaptacja do gwałtownej zmiany musiała – z konieczności – nastąpić bardzo szybko. Zarówno wśród kadry dydaktycznej, jak i wśród studentów były osoby, dla których zmiana okazała się być szansą na rozwinięcie swoich kompetencji i umiejętności, byli i tacy, którzy tak długo, jak było to możliwe buntowali się przeciwko zmianie, by ostatecznie zaakceptować nową rzeczywistość, ale zdarzały się również osoby, które sytuacja przerosła – zrezygnowały bądź w najlepszym razie ograniczyły swoją aktywność do niezbędnego minimum.
Strategie przystosowanie do zmian zachodzących w uniwersytecie w okolicznościach pandemicznych stanowiły jeden z obszarów badawczych określonych w ramach projektu „Zdalny Uniwersytet”, zrealizowanego na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach w październiku i listopadzie 2021 roku. Projekt ten był oparty na badaniach empirycznych, jakościowych, przeprowadzonych wśród studentów i wykładowców tej uczelni. Łącznie przeprowadzono 36 wywiadów swobodnych z nauczycielami akademickimi oraz 72 wywiady ze studentami tej uczelni. Dodatkowo projekt został uzupełniony o materiały fotograficzne, prezentujące miejsca nauki zdalnej studentów.
Podczas wystąpienia zaprezentowane zostaną najważniejsze wyniki i wnioski z przeprowadzonych badań, dotyczące następujących zagadnień:
1. Organizacja miejsca pracy i nauki w warunkach kształcenia zdalnego
2. Wyzwania związane z przygotowaniem i prowadzeniem zajęć zdalnych
3. Charakterystyka uczestnictwa w zajęciach zdalnych
4. Charakterystyka interakcji wykładowca-studenci w warunkach kształcenia zdalnego
5. Specyfika interakcji między studentami w warunkach kształcenia zdalnego
6. Wady i zalety kształcenia zdalnego
W oparciu o zaprezentowane wyniki podjęta zostanie próba stworzenia typologii uczestników procesu kształcenia w uniwersytecie: wykładowców i studentów, uwzględniająca strategie ich adaptowania i funkcjonowania w warunkach zdalnego kształcenia.