„Niepewność” to słowo, które dobrze charakteryzuje funkcjonowanie ludzi i różnych społeczeństw na przestrzeni ostatnich kilkunastu, a nawet kilku lat. Odnosi się do rzeczywistości globalnej i lokalnej. Kryzysy dotykają społeczeństw praktycznie na każdym poziomie ich funkcjonowania. Widzimy szereg niepokojących zdarzeń związanych z sytuacją polityczną wielu państw i regionów, bezpieczeństwem narodowym i światowym, zmianami klimatycznymi i wieloma innymi. Kryzys jest widoczny na polu nierówności społecznych, płci, relacji centrum-peryferie, czy na polu klas społecznych (Hadjimichalis 2021). Wydaje się, że książka Urlicha Becka Społeczeństwo ryzyka (2002), w której autor opisał ryzyka osobiste, środowiskowe i zdrowotne stała się wręcz prorocza. Globalne współzależności społeczne, polityczne, ekonomiczne doprowadziły do rozwoju tych ryzyk niemal w każdym zakątku świata.
W kontekście życia codziennego i szeroko pojętych relacji ludzkich takim kryzysem stała się pandemia wirusa Sars Cov-2. Całkiem już obszerna literatura poświęcona pandemii pokazuje, że nowa choroba – COVID-19 – przyniosła zmiany w prawie każdej sferze ludzkiej działalności wywołując kryzysy zdrowotne, gospodarcze, polityczne i społeczne. Z perspektywy poszczególnych regionów trud życia w pandemii wzmacniają procesy występujące lokalnie. Takim przykładem jest Brexit, który przyczynił się do pewnego rodzaju multiplikacji kryzysów, a na pewno do trudności ze zdefiniowaniem źródeł problemów, z którymi mierzą się w ostatnich latach mieszkańcy Wielkiej Brytanii.
Celem naszego wystąpienia jest zaprezentowanie wyników badań, które zostały przeprowadzone w Polsce, Anglii i Irlandii Północnej w sierpniu i wrześniu 2021 roku. Badania, między innymi, dotyczyły życia codziennego i relacji migrantów z ważnymi dla nich osobami, które pozostały w Polsce w czasie kiedy rozwijały się dwa procesy generujące różne kryzysy. Analizujemy życie codzienne pod kątem relacji pomiędzy obiema grupami oraz zmian jakie wprowadziły w tych relacjach pandemia i Brexit. Przyglądamy się dokładnie różnym etapom pandemii i ich odbiorowi w każdym z krajów oraz badamy jak na przeżywanie tych okoliczności wpłyną Brexit. Zwracamy uwagę na to jak respondenci odnaleźli się w nowej sytuacji i jakie znaczenie dla odbioru tych zjawisk ma miejsce zamieszkania oraz obostrzenia i regulacje wprowadzane przez rządy poszczególnych krajów. Wreszcie skupimy się na zmianach jakie pandemia i Brexit wprowadziły w życiu migrantów i ich bliskich w Polsce, a także w ich relacjach ponad granicami, nie tylko fizycznymi, ale także nowopowstałymi, które pojawiły się w myśleniu o relacjach i codziennym funkcjonowaniu naszych respondentów. Podstawę do omówienia powyższych zagadnień stanowi materiał badawczy, który został opracowany na podstawie 25 wywiadów pogłębionych.
Nasze badania wskazują, że prawie dwa lata życia w pandemią odbierane są inaczej przez badanych w Polsce i w Wielkiej Brytanii. Ich wspólnym doświadczeniem jest strach, niepokój, lęk. Jednak respondenci mieszkający w Wielkiej Brytanii obawiają się mniej. W obydwu krajach wypracowane zostały strategie poruszania się po tym nowym terytorium ograniczonym regulacjami i obostrzeniami, które rzutują na codzienne czynności i na relacje, w tym na relacje ponad granicami. W tym samym czasie, na codzienność zdominowaną przez pandemię nakłada się nowa rzeczywistość na Wyspach – regulowana Brexitem i jego konsekwencjami. Obydwa procesy wystąpiły równocześnie, przy czym w narracjach badanych to pandemia jest wiodącym tematem. Takie warunki sprzyjają też wykształcaniu się specyficznych granic i pograniczy funkcjonowania mieszkańców obydwu krajów.