dr Paweł Poławski – socjologii, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, pracownik naukowy Instytutu Pracy i Spraw Socjalnych. Specjalizuje się w problematyce marginalności społecznej i zajmuje procesami formowania się underclass jako elementu struktury społecznej oraz teorią i praktyką zinstytucjonalizowanej reakcji na problemy społeczne – szczególnie w obszarze pomocy społecznej i przeciwdziałania ubóstwu. W obszarze jego zainteresowań lokują się także teorie problemów społecznych, dewiacji i kontroli społecznej, problematyka transformacji i reform współczesnych welfare states, metodologiczne problemy wdrażania i ewaluacji programów interwencji społecznych, problematyka społeczeństwa obywatelskiego i demokracji partycypacyjnej. Na Wydziale Socjologii UW prowadzi dydaktykę w zakresie problemów społecznych, socjologii dewiacji i kontroli społecznej, oraz metodologii tzw. action research. Jego ostatni projekt badawczy zatytułowany „Warunkowość i kontraktualizm w pomocy społecznej. Lokalne zróżnicowanie i społeczne konsekwencje” dotyczył trwałości i zasięgu odwołujących się do zasady warunkowości reform polskiej pomocy społecznej.
Pandemiczne rekonfiguracje mechanizmów kontroli społecznej
Sformalizowane strategie reakcji na pandemię i próby minimalizacji COVID-owych ryzyk (nakaz utrzymania dystansu, przymusowa izolacja, ograniczenia w przemieszczaniu się, przymus zdalnej pracy i nauki itd.), wsparte mniej czy bardziej konsekwentnie stosowanymi sankcjami (choćby finansowymi) modyfikują strukturę naszej codzienności – w tym także strukturę pełnionych przez nas ról, związanych z nimi interakcji i przekonań normatywnych, na których ład interakcyjny się opiera. Siłą rzeczy, modyfikacje struktur życia codziennego generują rekonfigurację mechanizmów kontroli społecznej zorientowanej na podtrzymywanie „prawidłowego” funkcjonowania w rolach – zawodowych, rodzinnych czy publicznych. Kontrola zmedykalizowana odgrywa tu siłą rzeczy rolę zasadniczą; nie jest też wykluczone, że pandemia wzmocniła mechanizm, który Cohen (1985) określał jako jatrogenezę – angażowanie kolejnych, zwykle coraz bardziej punitywnych mechanizmów kontrolnych, służących nie tyle i nie tylko bieżącej reakcji na zachowania sprzeczne z normami, co raczej konstruowaniu i utrwalaniu określonych wizji normalności. Wystąpienie koncentruje się właśnie na tym, w jakim zakresie i w jakim stopniu „kryzysowe” strategie reakcji na pandemię generują zmiany w postrzeganiu tego co „normalne”, w funkcjonowaniu mechanizmów konformizujących w kluczowych, zinstytucjonalizowanych obszarach życia zbiorowego. Nacisk zostanie położony na poziom „mikro” – przede wszystkim na oddziaływanie i zmiany mechanizmów kontroli społecznej w rodzinach i gospodarstwach domowych, oraz na potencjalną trwałość tych rekonfiguracji.