Prof. dr hab. Beata Tobiasz-Adamczyk – socjolog medycyny, od wielu lat związana z Zakładem Socjologii Medycyny Katedry Epidemiologii i Medycyny Zapobiegawczej Uniwersytetu Jagiellońskiego – Collegium Medicum. Obecnie Jej główne zainteresowania koncentrują się na różnych aspektach socjologii starzenia się: społeczne determinanty zdrowego starzenia się (healthy ageing), jakość życia osób starszych w relacji do roli sieci społecznych i wsparcia społecznego oraz na szeroko rozumianej przemocy wobec osób starszych (w tym zaniedbaniu i samozaniedbaniu). Publikowane prace są oparte na wynikach pochodzących z międzynarodowych i krajowych programów badawczych, poświęconych znaczeniu czynników społecznych jako determinantów stanu zdrowia m.in. Breaking the Taboo, Health pro Elderly, Courage In Europe, Ageing Trajectories of Health: Logitudinal Opportunities and Synergies – ATHLOS. Drugim obszarem Jej zainteresowań jest socjologia choroby, tak w wymiarze teoretycznym jak i w odniesieniu do badań analizujących zachowania w chorobie i jakość życia chorych po przebytym leczeniu. Ostatnio uczestniczy w analizach dotyczących wpływu uwarunkowań społecznych na ryzyko umieralności w poszczególnych falach Pandemii Covid 19.
Pandemia Covid 19 – nowe wyzwania przed socjologią choroby
Z pespektywy socjologii choroby – Pandemii Covid 19 przypisać można różne znaczenia i sensy, w ramach trzech utrwalonych koncepcji teoretycznych tj. – nierówności społecznych warunkujących zróżnicowane ryzyko zachorowania (M. Marmot, J. Siegrist); kapitału społecznego, (P. Bourdieu, R. Putnam) – pozwalającego na różnych poziomach życia społecznego – zmierzyć się z różnego typu zagrożeniami zdrowotnymi, oraz stresu społecznego (społeczeństwo ryzyka – U. Beck).
Pandemia Covid 19, zagrażająca nie tylko zdrowiu ale przede wszystkim życiu choroba zakaźna całkowicie „wywróciła” życie społeczne – doprowadzając do jego zaniku lub drastycznych ograniczeń w relacjach społecznych, wywołując stres, poczucie zagrożenia i niepewności przyszłości. Różne wymiary życia społecznego przeniosły się ze świata rzeczywistego do świata wirtualnego wykluczając i prowadząc do izolacji społecznej i poczucia samotności osoby starsze, o niskich kompetencjach i zasobach materialnych. Prześledzenie kolejnych fal Pandemii sprzyja wyjaśnieniu towarzyszącym im różnych mechanizmów społecznych (nierówności w zachorowaniach, funkcjonowania systemu opieki zdrowotnej i zabezpieczeń społecznych). Zaufanie społeczne okazało się mieć podstawowe znaczenie – zaufanie do nauki (postawy wobec szczepień), zaufanie do instytucji publicznych i autorytetów medycznych. Miarą tego zaufania jest przestrzeganie zaleceń dotyczących samokontroli własnych zachowań, oraz wystrzeganie się zachowań antyspołecznych. Znaczenie sieci wynikało ze wspierania osób niesamodzielnych, starszych, odizolowanych od świata zewnętrznego. Wiele wymuszonych zmian nastąpiło w utrwalonych wzorach kulturowych – samotność egzystencja umierających osób, zmiany w ceremoniałach śmierci i pogrzebu. Pojawiło się ryzyko nowych nierówności społecznych (zaniedbania osób przewlekle chorych), o nieprzewidzianych w tym momencie konsekwencjach zdrowotnych i społecznych.