O zjeździe

Ogólnopolski zjazd Socjologiczny
Społeczeństwo przyszłości. Rekompozycje

W ciągu ostatniej dekady byliśmy świadkami wielu zjawisk, wydarzeń i kryzysów, które naruszyły poczucie stabilności i oczywistości świata, w którym żyjemy. Oznaki katastrofy klimatycznej, słabnięcie liberalnej demokracji i odrodzenie autorytaryzmu, zachwianie pokładanego w nauce zaufania, kryzysy humanitarne czy wreszcie pandemia, która nie tylko zawiesiła na dłuższy czas to, co uważaliśmy za normalne życie, ale ujawniła niedostrzegane wcześniej słabości – wszystkie te zjawiska nasuwają nieodparcie myśl o zmierzchu świata, jaki znamy.

Nie jest to pierwsze tego rodzaju przesilenie: w socjologii opisano ich wiele, w tym najbardziej rozległe i brzemienne w skutki przejście modernizacyjne, gdy z gruzów epoki feudalnej wyłaniał się rynek, demokracja i państwa narodowe. Procesy i zjawiska, które tak nas dzisiaj niepokoją, znamionują co prawda zerwanie z przeszłością i naruszenie utartych schematów myślowych – w równym jednak stopniu odsłaniają i zapowiadają przyszłość.

Wyzwaniem dla socjologii jest umiejętność dostrzeżenia nowych form życia społecznego wyłaniających się z dzisiejszego zamętu – to zaś wymaga poszukiwania nowych pojęć i modeli myślowych. XVIII Zjazd Socjologiczny jest zaproszeniem do wspólnego namysłu nad najważniejszymi zjawiskami społecznymi XXI wieku i do odważnego spojrzenia w przyszłość. Tematem Zjazdu jest „Społeczeństwo przyszłości. Rekompozycje”. Chcemy tym tytułem wyrazić przekonanie, że turbulencje, narastające zróżnicowania i coraz bardziej płynne granice niosą zapowiedź nowych społecznych konfiguracji, nowych praktyk społecznych i nowych – by odwołać się do Maxa Webera – „wielkich idei kulturowych”. Ramy programowe Zjazdu wyznaczają cztery wielkie tematy, organizujące wystąpienia i dyskusje.

KRAJOBRAZY JUTRA to namysł nad nowymi praktykami i sposobami życia: nad nowymi technologiami, wkraczającymi coraz intensywniej do naszego życia, nad przekraczaniem granic gatunkowych w relacjach społecznych, nad nie-ludzkimi aktorami i zmianą paradygmatu relacji człowiek-środowisko oraz nad nowymi formami organizacji fizycznej przestrzeni w miastach i na wsi. Wszystkie te zjawiska widać już dzisiaj – musimy jednak umieć sobie wyobrazić krajobrazy, w których zostaną one zwieńczone.

Temat SPOŁECZEŃSTWO W CHOROBIE ogniskuje się wokół pandemii COVID-19, ale się do niej nie ogranicza. Analizie poddana zostanie zarówno specyfika funkcjonowania grup, instytucji i zbiorowości społecznych w czasach pandemii (choroby jako bytu obiektywnego), jak i problemy kulturowe, społeczne, ekonomiczne i polityczne, które uwidoczniła czy spotęgowała pandemia (w znaczeniu choroby jako metafory życia społecznego).

W ramach tematu MOBILNOŚĆ–RÓŻNORODNOŚĆ–MNIEJSZOŚCI podejmować będziemy tematykę intensyfikacji mobilności oraz procesów zróżnicowania społecznego. Nacisk chcemy położyć na uchwycenie dynamiki rekompozycji społecznych: nie tylko następują nowe procesy dywersyfikacji, ale też istniejące od dawna zróżnicowanie (m.in. etniczne, religijne, klasowe) jest na nowo odkrywane przez badaczy oraz zyskuje możliwości pełniejszego politycznego uznania.

SPOŁECZEŃSTWO NIEPEWNOŚCI bierze na warsztat niepewność, która – wywołana wzrastającą dynamicznością i zmiennością świata społecznego – czyni go coraz bardziej nieprzewidywalnym i wymykającym się kontroli człowieka, prowokując równocześnie rozmaitych aktorów społecznych do podejmowania nowych działań, poszukiwania nieoczywistych form sprawczości i zaradności, budowania relacji i wspólnot na nowo. W tej sytuacji zmienia się społeczne funkcjonowanie nauki, a zwłaszcza rola socjologii wobec narastającej złożoności i nieprzewidywalności.

Zjazd będzie zorientowany również na przyszłość dyscypliny, czyli młodą socjologię, oferując forum dla osób na wczesnym etapie kariery naukowej (studia doktoranckie, stanowiska typu „post-doc”), które będzie przestrzenią do dzielenia się wiedzą i wskazówkami dotyczącymi publikowania, finansowania badań, realizowania swojego potencjału badawczego oraz osiągania wpływu na życie społeczne.