dr Małgorzata Owczarek jest socjolożką, doktorat z nauk społecznych obroniła w 2019 r. na Wydziale Stosowanych Nauk Społecznych i Resocjalizacji Uniwersytetu Warszawskiego. Od 2013 r. jest zaangażowana w prace Sekcji Socjologii Dewiacji i Kontroli Społecznej Polskiego Towarzystwa Socjologicznego, a od 2014 jest członkiem Zarządu powyższej Sekcji. Naukowo interesuje się socjologią Internetu, nowymi technologiami i innowacyjnością, jak również problematyką norm, kontroli społecznej, uzależnień, dewiacji i stygmatyzacji.
COVID-19 jako źródło rozregulowania systemu społecznego
COVID-19 okazał się chorobą nie tylko z medycznego punktu widzenia, ale również „zaburzeniem” dotykającym całe społeczeństwa. Zachodzące ciągle i niespodziewanie zmiany mogą stanowić źródło rozregulowania systemów społecznych, a w konsekwencji powodować poczucie chaosu wśród norm i wartości. Stan ten utożsamiany jest ze zjawiskiem anomii, wiąże się z pojawieniem odstępstw od wcześniej przyjętych wzorów zachowań, na skutek dezintegracji społecznej. Konsekwencją jest zaburzenie równowagi w społeczeństwie i spłaszczenie jego struktury, spowodowanych kwestionowaniem autorytetów i pogłębiającym się kryzysem instytucji państwowych. W niniejszym referacie autorki, spojrzą na pandemię jako na „chorobę” społeczeństwa, która z jednej strony jest źródłem rozchwiania się obecnego ładu społecznego, a z drugiej impulsem do pojawienia się dewiacji społecznych innych typów, które są wyrazem próby przystosowania się do nowej rzeczywistości. Pandemia przyczynia się do rozpadu więzi społecznych, zwiększa poczucie zagrożenia i tymczasowości, uniemożliwiając zarazem realizację potrzeb życiowych, tworząc całkowicie nowe, często nieznane realia społeczne. Anomia jest przyczyną (kreatorem) dewiacji społecznej, ale też dewiacja społeczna zwiększa natężenie anomii i może w konsekwencji prowadzić do transformacji systemu społecznego. Wykorzystując typologię sposobów indywidualnego przystosowania stworzoną przez Roberta Mertona (a następnie rozwijaną i interpretowaną m.in. przez Stefana Nowaka ) oraz pojęcia anomii i dewiacji społecznej autorki przedstawią, jak w odmienny sposób przedstawiciele różnych grup społecznych w czasie gwałtownych zmian, dogłębnie rewidujących dotychczasowy system społeczny w czasie absolutnej niepewności spowodowanej pandemią, przystosowują się do funkcjonowania w nowej rzeczywistości społecznej.